PEDRAFITA-MENHIR DE A TOXIZA. San Martiño de Figueiras, Mondoñedo

PEDRAFITA-MENHIR DA TOXIZA. San Martiño de Figueiras, Mondoñedo.

"No busquemos, por lo tanto, ninguna seguridad y firmeza; nuestra razón siempre queda decepcionada por la inconsistencia de las apariencias; nada puede fijar lo infinito entre los dos infinitos que lo encierran y lo huyen".

BLAISE PASCAL: "Obras. Pensamientos. Provinciales. Escritos científicos, Opúsculos y Cartas". Ediciones ALFAGUARA, Madrid 1981.

Hoxe é un día que probablemente quedará fortemente marcado no meu calendario biográfico particular: despois do abandono blogueiro durante oito anos (que non abandono megaliteiro), volvo con renovadas gañas e ilusión a escribir nesta contorna, que segue a ser un insondable misterio para min.

Pedrafita-menhir de A Toxiza, segundo
versión de Ramón Boga Moscoso, 2023.

E hoxe, como unha homenaxe a aquel lonxano chat chamado "Fuso da Moura" vou  relatar, mediante esta entrada, unha pequena descrición dunha pedrafita. Que sirva de homenaxe tamén a estes esquecidos monumentos, aqueles humildes colosos, aqueles solitarios penedos, aqueles irmáns probes do megalitismo galego.

O 25 de outubro de 2015 atopei, nas inhóspitas páxinas de internet, unha nova no xornal La Voz de Galicia (na súa edición de A Mariña) na que se informaba da aparición dunha inédita pedrafita en Terras de Mondoñedo: a pedrafita-menhir de A Toxiza, dada a coñecer polo arqueólogo do Concello de Mondoñedo Abel Vigo.

Fotografía extraida do blog Megaliticia

Relatábase que ese feito estaba a sinificar un inesperado incremento do patrimonio arqueolóxico do Concello mindoniense, reproducindo floridas verbas das autoridades públicas e técnicas.

O que aquí podo contar deste fermoso e solitario exemplar, impertérrito ao paso do tempo, nas solitarias terras altas da Mariña (seiscentos e pico metros sobre o nivel do mar), rodeado de penedos, de mananciais e da robusta flora da serra, é que xa está a engrosar o cada vez mais amplo corpus das pedrafitas galegas. 

Amosa un aspecto xeral cilíndrico e as posibles caras están ben traballadas, puídas con primorosa paciencia milenaria. Trátase dun poderoso e tremendo bloque de granito que mide case tres metros de altura e, como o seu nome indica, atópase nas proximidades do Pico da Toxiza, nunha lixeira pendente ao sul da Pena do Cerro. A silenciosa e hierática pedrafita amosa unha pequena inclinación cara ao suleste, como si non fose capaz de aguantar o  paso incuestionable do tempo. Atópase rodeada de afloramentos rochosos de diversas características formais.

Fotografía extraída do blog Megaliticia

                                                                                    

O amigo Alberte Alonso fala dun posible aliñamento de pequenas pedras de baixa altura que semellan estar relacionadas, segundo os seus primeiros cálculos astronómicos, coa "suposta liña solar do mencer, na orientación solsticial do ano". Por iso considera que se pode adscribir á tipoloxía de observación astronómica. 

Ao carón da pedrafita serpentea un camiño vetusto, antigo, ancestral, sendo a zona do emprazamento megalítico un paso natural entre cumios, feito que se repite noutras moitas áreas do megalitismo galego.

Fotografía de Mondoñedo.net

Para concluir, e esperando ter a oportunidade de visitar esta fermosa pedrafita mindoniense, non me podo sustraer á tentación de incorporar  as conclusións dun estupendo artigo no blogue arqueotoponimia de Dolores González de la Peña que permite ampliar perspectivas (e se cadra coñecemento) ao redor do mundo das pedrafitas en xeral e da pedrafita que nos ocupa en particular. Considera, nunha entrada adicada a estudos de "falsa toponimia", seguindo a Ripoll Vivancos, que algún fitotopónimo como "figueira" podería non significar "árbore froiteira" senon remitir ao verbo latino figo, figis, figere, fixi, fixum, que significa "atravesar" e que se vencella semánticamente aos límites territoriais, de cuxo participio proceden os nomes que están a recibir os marcos en moitas linguas romances, como en galego "fito".

A parroquia onde se ubica a Pedrafita de A Toxiza é San Martiño de Figueiras, de onde, si a hipótese é acertada, poderiamos concluir que de aí se deriva a existencia dunha paisaxe arqueolóxica na que a pedrafita formaría parte dunha "liña de marcos que percorre ou atravesa pola linde", que é o significado de "figueiras".  Manterémonos á espectativa esperando a aparición de novas pedrafitas que verifiquen esta atractiva hipótese.

Saúde!!!

En Sigrás, no inverno de 2023.

Para chegar: Desde o Mosteiro de Picos, está  sinalizado. O acceso é complicado xa que serpentea por pistas do Parque Eólico da Toxiza. Case todo o traxecto pódese facer en automóbil, excepto os últimos 200 metros.

Coordenadas: Lat 43º 27´28,69´´N       Lon 7º 24´47,70´´O

PARA SABER MAIS:

https://es.wikiloc.com/rutas-coche/menhir-da-toxiza

Blogue: https://megaliticia.blogspot.com/

Blogue: https://catalogaciondepedrafitasdegalicia.blogspot.com/

www.mondonedo.net

arqueotoponimia.blogspot.com