ANTA-DOLMEN DE ABUIME: xa non está sola.

A ANTA-DOLMEN DE ABUIME xa non está sola.

Todavía recordo vívidamente cando sobre o ano 1993 visitei por vez primeira a Anta de Abuíme. Cheguei a Escairón (levaba aos meus pais comigo) cunhas parcas notas de cómo chegar a esta sonada anta. As notas para chegar eran importantes pero insuficientes: só o instinto megaliteiro permitiume atopar á anta despois de cruzar unhas leiras privadas. Recordo a emoción do achado, pero tamén recordo o descorazonamento de ver aquelas cinco enormes pedras chantadas abandonadas no medio da nada, sen accesos e sen sinalicación algunha. A segunda vez que me acerquei por isas fermosas terras de Lemos, da Ribeira Sacra, a anta estaba cuberta de neve..., pero isa é outra historia.

  

Anta de Abuíme, fotografía de Ramón Boga

Por iso a miña alegría foi grande cando esta semana recibín unha mensaxe da Asociación Veciñal do Sabiñao que me alegrou o día. Dentro do lamentable estado no que se atopan a meirande parte dos elementos megalíticos galegos ante a desidia de todo o mundo, é extraordinariamente loable a iniciativa desta Asociación: desde inicios de 2014 o acceso á Anta de Abuíme está sinalizado desde Escairón e tamén desde o Campo da Festa de Abuíme. Pero non só iso, a devandita Asociación conseguiu o permiso dos veciños para crear un acceso doado polas súas fincas ata a Anta.

Estes verdadeiros gardas do noso patrimonio foron capaces tamén de decatarse dunha perigosa inclinación do esteo central (probablemente a pedra da cabeceira) debido ás inclemencias metereolóxicas deste ano, notificando o feito á Dirección Provincial de Patrimonio. 

                                                          Anta da Leira Rapada

Desde este blogue non podo menos que felicitar a esta xente. Só, parece mentira, desde estas iniciativas cívicas poderemos salvar e poñer en valor o noso patrimonio.

Ademais, e para rematar, a Asociación está comprometida con todos os últimos achádegos na bisbarra: Anta da Leira Rapada en Vilatán, petroglifos, betilos ou idoliños cerca de Escairón, etc.

Información recibida da Asociación Veciñal de O Saviñao

PEDRAFITA-MENHIR EN MOURA. Cabanas, Nogueira de Ramuín. Ourense.

PEDRAFITA-MENHIR EN MOURA. 

Con motivo da publicación da última entrada (Pedra Longa) o amigo Xabier Moure recolleu o testemuño da miña petición e achegouse á necrópole de Moura na busca desa probable pedrafita.

                                       

Xabier buscou polo miúdo e finalmente atopou outra tamén posible pedrafita nos aledaños da necrópole de Moura. Efectivamente, esta posible pedrafita, unha "rara avis" dentro do horizonte megalítico, atópase moi preto da necrópole de Moura. Segundo Xabier, a pedrafita está inclinada ao redor de 60º e mide máis de tres metros de altura. Na parte baixa acada un metro de diámetro e uns cincuenta centímetros na parte superior. Entre ambas as dúas partes a pedrafita diminúe drásticamente, conferíndolle a forma dun "peón de xadrez". A xuizo de Xabier, aínda que esa forma podería ser froito da erosión, presenta, sen embargo, nunha das caras unha gran cazoliña circular de feitura artificial, así como outras varias que se poden apreciar na parte inferior.

                          

En definitiva, a fermosa necrópole de Moura non deixa de arroxar sorpresas, ofrecéndonos unha imaxe única de singularidade, o que nos leva a manifestar que estamos sen ningunha dúbida diante dunha das paraxes megalíticas máis impresionantes do País Galego.

Información e fotografía proporcionadas por Xabier Moure Salgado

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

PEDRAFITA-MENHIR PEDRA LONGA. Cabanas, Nogueira de Ramuín. Ourense.

PEDRAFITA-MENHIR PEDRA LONGA. 

Como case sempre que se me dá por iniciar un viaxe polas inexplicables autopistas da comunicación internetianas, pois así case sempre atopo elementos que inopinadamente baten comigo e deixanme  tamén case sempre un pouco anonadado, por non dicir outra cousa.

Este que presento é un deses elementos que se me presentan a miudo, dos que non sei que pensar, sobre todo tendo en conta que non dispoño máis que dunha fotografía para o seu análise.

O comentario do blogue de onde o saquei non conta mais que a posible pedrafita chámase Pedra Longa e que se atopa moi preto da necrópole de Cabanas de Moura, no concello de Nogueira de Ramuín.

Como podedes ollar, trátase dun aparentemente enorme cipo que, na base é estreito e comezase a abombar cara ao cumio, ocupando esta parte abombada a maior parte da estrutura da pedra. As dimensións, sen ningún dato que o avale, seguramente sobrepasan os dous metros de altura. Tamén semella que a sección é maiormente cilíndrica.

Así mesmo, segundo o que se pode deducir pola fotografía, é probable que se atope nunha aba bastante pronunciada, non sei si ao principio ou en calquera outro lugar dela. Si supoñemos que se ubica no cambio de vertente, estaríamos diante dun fito anunciador dunha necrópole megalítica, tamén supoñendo que a necrópole de Cabanas da moura estea a continuación.

Todo isto sempre hipotéticamente.

A necrópole de Cabanas da Moura foi publicada neste blogue co número 98 en decembro de 2012.

Si alguien me pode proporcionar máis datos e incluso algunha fotografía, estaría eternamente agradecido.

UN ENLACE

Fotografía de Tonio Campos no blogue dolmentierraviva.blogspot.com.es

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

PEDRAFITA-MENHIR O MARCO VELLO. San Pedro de Os Pensos. Salvaxe atentado

PEDRAFITA-MENHIR O MARCO VELLO 

A pedrafita O Marco Vello, posible e mais que probable, actual marco de termo entre os concellos de Xunqueira de Espadañedo, Parada do Sil e Nogueira de Ramuín, acaba de ser obxecto dun tan salvaxe como inexplicable atentado. Ubícase no lugar do Campo do Eirado.

A información e as fotografías envioumas o incansable e admirable investigador José Antonio Gavilanes, que estase a convertir nun auténtico buscador e defensor da arqueoloxía nas fermosas terras de Ourense,  reserva espiritual da nosa Galicia.

Como ben conta o amigo Gavilanes, indignado coma nós, esta verdadeira e solitaria pedrafita, testemuña muda (para que non a queira oir) do paso dos milenios, segue a sufrir estes atentados inexplicables na época da información. O logotipo da Xunta de Galicia na chapa metálica do "Tecor Societario" é evidendia máis que elocuente da ineficacia das nosas institucións. O que conservaron con agarimo e respeto reverencial centos de xeneracións, é obxecto dos desmáns e da desidia oficial: un exemplo máis dos continuos atentados contra o noso patrimonio.

Tamén é espléndida a marca dun PR-G, extraordinaria pegada dos nosos axentes "culturais".

Sinalado con número 79 no noso índice, foi publicado en novembro de 2012. Tamén podedes obter máis información na páx. patrimoniogalego.net, con información científica de José Antonio Gavilanes.

ANTAS-DOLMENES DA MOURA. Lugar As Cabanas, San Xoán de Moura. Nogueira de Ramuín

NECRÓPOLE MEGALÍTICA DA MOURA.

Estamos diante dunha fermosa necrópole megalítica que, cousa rara, atópase perfectamente sinalada. Para chegar, desde a estrada que leva de Luintra a Parada de Sil, atoparemos un desvío que nos levará directamente á A Moura: pouco despois dese desvío chegaremos a unha chaira denominada As Cabanas, desde onde se pode contemplar a necrópole.

Efectivamente, a necrópole componse  de sete mámoas de tamaño medio que amosan os omnipresentes funís de violación así como diversos restos das súas cámaras megalíticas en catro delas. Tamén poderemos observar diversas pedras espalladas que seguramente forman parte da coiraza pétrea.

A mámoa sinalada co número 4 é a meirande da necrópole e conserva varios restos dos esteos da estrutura arquitectónica megalítica.

Fotografías do blogue dolmentierraviva.blogspot.com

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

PEDRAFITA-MENHIR DO COUSO. Santa Olaia de Esgos e Zorelle-Maceda

PEDRAFITA-MENHIR DO COUSO

Atópase ubicada no Alto do Couso, a uns setecentos metros de altitude, con dirección ao lugar de As Lamas.

Fotografía de José A. Gavilanes

Como outras moitas posibles pedrafitas, está a cumplir a función de marco de termo entre varios concellos, neste caso entre o de Esgos e o de Maceda. Presenta varias cazoliñas hemiesféricas e un rebaixe ou acanaladura na parte superior que, como xa sabemos, segundo Alberte Alonso, é un indicio probable da súa primitiva función astronómica. Hai que dicir, para concluir, que é probable que xa non estea na súa posición orixinal.

Fotografía de José A. Gavilanes

Como estaba a dicir mais enriba, atópase á beira dun camiño primitivo, talvez prehistórico, que atravesa os lugares de As Lamas, Seara Vella... Conta o amigo Alonso que non moi lonxe da actual ubicación da pedrafita nace un pequeno regato que desemboca no río do Grañal. E como tamén dicía antes, a pedrafita-marco de poisble observación astronónica, fai de moxón limitador de varias parroquias dos concellos de Esgos e Maceda.

Outra fotografía de José A. Gavilanes.

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

ENLACES

https://patrimoniogalego.net/index.php/11075/2011/12/pedrafita-do-couso/

https://catalogaciondepedrafitasdegalicia.blogspot.com/2014/03/pedrafitas-de-observacion-astronomica.html

http://onosopatrimonio.blogspot.com 
http://patrimoniogalego.net/

PEDRAFITA-MENHIR DO MARCO VELLO. Noqueira de Ramuín, Parada do Sil e Xunqueira de Espadañedo

PEDRAFITA-MENHIR DO MARCO VELLO

Actualmente atópase ubicado como fito delimitador ou "marco de termo" entre os concellos de Nogueira de Ramuín, Parada do Sil e Xunqueira de Espadañedo.

Fotografía de José A. Gavilanes

Segundo Antonio G. Rodicio (recollido de Xabier Moure) é probable que en principio sinalase os límites dos coutos xurisdicionais dos mosteiros de Santo Estevo de Ribas de Sil, Santa María de Xunqueira de Ambía e San Pedro de Rocal, de xeito que tamén, probablemente, se tratase do "Cautum Sancti Stephani de Pedrafita" ao que alude o Privilexio do rei Afonso VII no ano 1153, como fito delimitador do Couto de Rocas.

Fotografía de José A. Gavilanes

Trátase dun gran esteo de sección case cadrangular que mide ao redor dun metro e medio de altura e amosa tres cruces gravadas, típicas dos marcos de termo.

Atópase no lugar do Campo do Eirado (Pardeconde), á beira dun camiño prehistórico que leva desde Ourense, o Castro de Litoria e Astorga. Sinala Alonso que moi preto do marco xurden algúns nacementos de pequenos regatos como o Barrranco do Porto de Carros. É probable que se trate dunha pedrafita de observación astronoómica.

Fotografía de José A. Gavilanes

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

BIBLIOGRAFÍA E ENLACES

García Rodicio, A.: "Vía romana de Astorga a Orense por el Castro Litoria", Baletín Auriense, nº XXV. 1997

http://onosopatrimonio.blogspot.com

http://riberasagrada.blogspot.com
http://patrimoniogalego.net/

https://catalogaciondepedrafitasdegalicia.blogspot.com/2014/03/pedrafitas-de-observacion-astronomica.html

PEDRAFITA-MENHIR DO MARCO NOVO. Nogueira de Ramuín, Xunqueira de Espadañedo e Esgos

PEDRAFITA-MENHIR DO MARCO NOVO.

Esta fermosa pedrafita atópase facendo de impertérrito marco de termo entre os concellos ourensás de Nogueira de Ramuín, Xunqueira de Espadañedo e Esgos. Posiblemente fose reaproveitada ou reutilizada na Idade Media para esta nova función, como parecen testemuñar as doce cruces gravadas por todas a súa superficie.

Parece ser que á súa beira transitaba o vía romana ou "verea" que unía Ourense, co Castro de Litoira e Astorga.

Fotografía de José A. Gavilanes

Na coroa da pedrafita hai unha marca, unha especie de rego e contán na bisbarra que foi feito polo cabalo de Santiago ao saltar desde o Marco Vello que se atopa a máis dun quilómetro de distancia.

Fotografía de José Antonio Gavilanes

BIBLIOGRAFÍA

García Rodicio, A.: "Vía romana de Astorga a Orense por el Castro Litoria", Baletín Auriense, nº XXV. 1997

http://onosopatrimonio.blogspot.com

http://riberasagrada.blogspot.com
http://patrimoniogalego.net/

ÍDOLO DE PAREDES. Paredes de Abaixo, Paradela. Lugo

ÍDOLO DE PAREDES.

Trátase dunha peza de granito con forma rectangular que mide 22 centímetros de alto, entre 16 e 22 de ancho e 4 centímetros de grosor. Atópase no Museo de Lugo.

Fotografía: "Galicia no Tempo".
Xunta de Galicia, 1991.

Estamos diante dunha representación antropomorga gravada esquemáticamente sobre unha placa de pedra moi pouco grosa. A figura configúrase a través de varios trazos lineais que se poden interpretar como unha representación da vestimenta, completado coa insinuación da cara na parte superior. A incisión no centro da parte inferior pode interpretarse como a expresión do seu carácter feminino. Trátase dunha peza única na Península Ibérica.

A súa adscrición crono-cultural amosa dificultades: pódese interpretar como un produto da arte megalítica, posto que se atopou preto dun grupo de mámoas e, tamén, recorda aos ídolos megalíticos como o de Parxubeira. Sen embargo, a amplitude cronolóxica do megalitismo, impide tamén unha adscrición clara.

Por semellanza ou paralelismos formais con outras estelas tanto pintadas como con gravados, tamén se interpreta como asdcrita tanto ao Bronce Inicial como ao Bronce Pleno.

BIBLIOGRAFÍA

BUENO, P., FERNÁNDEZ MIRANDA, M. "El peñato de Vidiago (Llanes, Asturias" Altamira Simposium, Madrid, 451-467.

JORDÁ CERDÁ, F. "Arte de la Edad de Piedra" La Antigüedad I, Historia del Arte Hispánico, I. Madrid, 3-153. 

VÁZQUEZ SEIJAS, M. "Una curiosa placa-ídolo en pedra granítica". Boletin  de la Real Academia Gallega. XXII, 281-283.

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!

ANTA-DOLMEN DE ABUÍME. Santa María de Abuíme, O Saviñao.

ANTA-DOLMEN DE ABUIME. 

Para chegar. Pártese de Escairón -capital municipal do Concello de O Saviñao- con dirección a Currelos e despois a Seteventos. A anta está ubicada nunha chaira preto dunha leira  (que ás veces ten nabos) ao carón dun monte de piñeiros e detrás dunha escola en ruínas.

Debuxo de Ramón Boga Moscoso

Desta senlleira anta consérvanse cinco esteos da cámara de boas proporcións. A planta mide ao redor de tres metros e medio de ancho. Aínda que non é posible reconstruir a planta na súa totalidade, é probable que sexa das do tipo poligonal con corredeor. Non conserva a pedra cobertora ou tampa. O esteo máis grande da cámara (que posiblemente sexa a cabeceira) sobresae dous metros e vinteseis centímetros e ten para o ancho máximo corenta e cinco centímetros.

Un esteo da Anta de Abuíme foi convertido por un canteiro da zona nunha pía para beber o gando e logo trasladada á casa dun veciño de Vilasante. Nunha mámoa do Saviñao había unha peneda que partiu á metade; unha metade levárona, mais a outra voou ata pousar no río Miño. Na mamoíña de Rebuxós aparecen moitas veces as mouras peiteando os seus cabelos. Algúns viron dous mouros vestidos cunha bata vermella que relucían coma o sol.

A Anta de Abuíme no ano 1993, por Ramón Boga.

En Sigrás, saúde, sorte e libros!!!