Pedrafita-menhir de Cerpozóns

Pedrafita-menhir de Cerpozóns

Atópase ergueita no xardín dunha propiedade privada, posto que foi reaproveitada e reubicada por un canteiro que esculpiu nunha das caras un busto. Na outra cara, que non foi "tocada" polo devandito canteiro, aparece gravada unha gran serpe que ocupa toda a superficie. Trátase sen dúbida dunha gravura prehistórica.

Fotografías realizadas por Calros Solla.

Tanto a breve información como as fotografía foron extraídas do blog onosopatrimonio de Xabier Moure

Pedrafita-menhir do Monte das Croas. Birrete-Salcedo

Pedrafita-menhir do Monte das Croas. Birrete-Salcedo

Espectacular pedrafita descuberta polo investigador Alberte Alonso. Alberte catalogou a pedrafita e puxo en coñecemento de Patrimonio o perigo en que se atopaba para que as autoridades competentes solucionasen o seu abandono. Despois de moitos anos lamentablemente a pedrafita segue a estar nas mesmas condicións.

Tampouco sabemos moito máis desta pedrafita que das que a precederon. Só podemos intuir que talvez fose un marco de termo con sección cadrangular con algunha das súas caras moi plana e coroa redondeada.

Fotografía de Alberte Alonso Fernández,
do blog onosopatrimonio de Xabier Moure

Pedrafita-menhir da Pedra da Moa. Pontecaldelas

Pedrafita-menhir da Pedra da Moa. Pontecaldelas

Espectacular pedrafita extraída do blog de Xabier Moure onosopatrimonio. Lamentablemente só podemos dicir desta gran pedra que foi descuberta polo ubícuo Alberte Alonso. Atópase lixeiramente ladeada, ten forma cilíndrica en apariencia coa coroa redondeada e na cara que se pode observar na fotografía aparecen unha letras así como unha gran cruz, sen dúbida elementos moi modernos.

Fotografía de Alberte Alonso Fernández,
do blog onosopatrimonio

Pedrafita-menhir dos Marcos ou da Grifa. A Lama

Pedrafita-menhir dos Marcos ou da Grifa. A Lama

Trátase dunha tremenda pedrafita moi ben traballada, de sección cadrangular polo que se pode ver na fotografía. Algunha das caras é plana e a coroa moi redondeada.

Ata que non poda ir a visitala só podo dicir o que me comunicou Alberte Alonso, o seu descubridor, a saber, que case con toda seguridade trátase dunha pedrafita adscrita á tipoloxía de observación astronómica.

Fotografía de Alberte A. Fernández

Pedrafita-menhir do Campo do Marco. Cuíña-Ouireza

Pedrafita-menhir do Campo do Marco

Trátase dun marco demarcatorio ou de temo que separa os concellos de Cerdedo e Campo Lameiro. Lamentamos no poder dicir nada máis desta preciosa pedrafita, salvo as indicacións de Alberte Alonso sinalando que se pode considerar das pedrafitas tipolóxicamente adscritas ás de observatorios astronómicos. Ten forma alombada por unha das caras e a sección parece cadrangular: A cara convexa aparece moi pulida e a cóncava está menos traballada.

Fotografía de Alberte Alonso Fernández

Blog: catalogaciondepedrafitas
Blog: onosopatrimonio de Xabier Moure

Pedrafita-menhir do Marco Padrón. Melón-A Cañiza, Ourense

Pedrafita-menhir do Marco Padrón. Melón-A Cañiza

O seu uso actual é o de marco de termo non só entre os concellos de Melón e a Cañiza, senón tamén entre as provincias de Ourense e Pontevedra.

Fotografía de Alberte A. Fernández

Descubriuna o ilustre pedrafiteiro Alberte Alonso Fernández do que tomei estas poucas notas: atópase en moi bon estado de conservación e na coroa amosa unhas concavidades que posiblemente cumplisen a misión de observación astronómica. Xa sabemos que esta é unha das características salientables para decidir a adscrición dunha pedrafita á súa misión astronómica. Ubícase á beira dun camiño e acada unha altura aproximada máxima dun metro e sesenta centímetros. Nunha das súas caras aparece gravada unha cruz, característica propia do seu novo uso como marco de termo.

Para saber moito mais:

Blogue: catalogaciondepedrafitas

Pedrafita-menhir do Couso. Esgos-Maceda, Ourense

Pedrafita-menhir do Couso. Esgos-Maceda

Atópase ubicada no Alto do Couso, a uns setecentos metros de altitude, con dirección ao lugar de As Lamas.

Fotografía de José A. Gavilanes

Como outras moitas posibles pedrafitas, está a cumplir a función de marco de termo entre varios concellos, neste caso entre o de Esgos e o de Maceda. Presenta varias cazoliñas hemiesféricas e un rebaixe ou acanaladura na parte superior que, como xa sabemos, segundo Alberte Alonso, é un indicio probable da súa primitiva función astronómica. Hai que dicir, para concluir, que é probable que xa non estea na súa posición orixinal.

Fotografía de José A. Gavilanes

http://onosopatrimonio.blogspot.com 
http://patrimoniogalego.net/

Pedrafita-menhir do Marco Vello. Noqueira de Ramuín, Parada do Sil e Xunqueira de Espadañedo

Pedrafita-menhir do Marco Vello

Actualmente atópase ubicado como fito delimitador ou "marco de termo" entre os concellos de Nogueira de Ramuín, Parada do Sil e Xunqueira de Espadañedo.

Fotografía de José A. Gavilanes

Segundo Antonio G. Rodicio (recollido de Xabier Moure) é probable que en principio sinalase os límites dos coutos xurisdicionais dos mosteiros de Santo Estevo de Ribas de Sil, Santa María de Xunqueira de Ambía e San Pedro de Rocal, de xeito que tamén, probablemente, se tratase do "Cautum Sancti Stephani de Pedrafita" ao que alude o Privilexio do rei Afonso VII no ano 1153, como fito delimitador do Couto de Rocas.

Fotografía de José A. Gavilanes

Trátase dun gran esteo de sección case cadrangular que mide ao redor dun metro e medio de altura e amosa tres cruces gravadas, típicas dos marcos de termo.

BIBLIOGRAFÍA

García Rodicio, A.: "Vía romana de Astorga a Orense por el Castro Litoria", Baletín Auriense, nº XXV. 1997

http://onosopatrimonio.blogspot.com

http://riberasagrada.blogspot.com
http://patrimoniogalego.net/

Pedrafita-menhir do Marco Novo. Nogueira de Ramuín, Xunqueira de Espadañedo e Esgos

Pedrafita-menhir do Marco Novo

Esta fermosa pedrafita atópase facendo de impertérrito marco de termo entre os concellos ourensás de Nogueira de Ramuín, Xunqueira de Espadañedo e Esgos. Posiblemente fose reaproveitada ou reutilizada na Idade Media para esta nova función, como parecen testemuñar as doce cruces gravadas por todas a súa superficie.

Parece ser que á súa beira transitaba o vía romana ou "verea" que unía Ourense, co Castro de Litoira e Astorga.

Fotografía de José A. Gavilanes

Na coroa da pedrafita hai unha marca, unha especie de rego e contán na bisbarra que foi feito polo cabalo de Santiago ao saltar desde o Marco Vello que se atopa a máis dun quilómetro de distancia.

Fotografía de José Antonio Gavilanes

BIBLIOGRAFÍA

García Rodicio, A.: "Vía romana de Astorga a Orense por el Castro Litoria", Baletín Auriense, nº XXV. 1997

http://onosopatrimonio.blogspot.com

http://riberasagrada.blogspot.com
http://patrimoniogalego.net/

Pedrafitas-menhires da Touza e do Touzo. Serra de Faro de Avión

Pedrafitas-menhires da Touza e do Touzo. Serra do Faro de Avión, Ourense

Para chegar. Hai que ir en dirección á ermida da Virxe da Xestora, séguse polo lateral da devandita ermida ata chegar ao marco da Portela de Pao, que aparece sinalado cunha cruz á beira dunha cancela. Desde a ermida ata o marco hai que ir andando. Estamos a uns 1000 ms de altitude no límite dos concellos do Covelo (Pontevedra) e Melón, Carballeda de Avia e Avión (Ourense). Á esquerda da Portela de Pao hai unha antena: a pedrafita de A Touza ubícase a uns trescentos metros ao oeste da antena; a pedrafita do Touzo atópase á dereita, despois de atravesr a Portela de Pao.

Pedrafita da Touza. Fotografía de Estanislao Fdz. de la Cigoña. Ver biblio.

Segundo De La Cigoña (de onde extraín os datos máis importantes) ambas as dúas pedrafitas eran nun principio unha soa pedra cada unha: o Touzo posuía forma fálica e a Touza describía formas máis sólidas. Para este autor, as pedrafitas son o símbolo por antonomasia da fecundación -eu diría que só para determinados casos- neste caso dos campos, da agricultura: a vida volve a nacer despois da chuvia, da "exaculación". Polo tanto, o elemento masculino debe estar erecto. Sen embargo, si chove de máis, as colleitas pódense perder, por iso é necesario retirar a pedrafita e deitala no chan. Estamos por iso diante dun curioso e extrano caso de pedrafitas "móviles".

Pedrafita da Touza. Fotografía de Estanislao Fdz. de la Cigoña. Ver biblio.

Xa estamos en disposición de colexir que o Touzo é unha pedrafita "macho" e A Touza é femia, ambas as dúas imprescindibles para que as rogativas teñan éxito, ambas as dúas imprescindibles para atraer a choiva ou afastala.

A pedrafita da Touza confórmase perante catro grandes pedras que, montadas unhas sobre outras, acadaría unha altura aproximada dun metro e corenta centímetros. O perímetro na base é de dous metros e trinta e seis centímetros.

A pedrafita de O Touzo atópase a case un quilómetro cara ao sueste da anterior. Confórmase mediante tres anacos. Si se montana estas tres pedras, acadaría unha altura dun metro e dez centímetros aproximadamente e un metro e coranta e cinco centímetros na base.

BIBLIOGRAFÍA

Estanislao Fernández de la Cigoña e Núñez: "O poder das pedras. O mito da fecundación en Galicia" AGCE e IGEM. Mos 2003.