viernes, 28 de diciembre de 2012

Pedrafita-menhir Marco do Vento. Cerdedo

PEDRAFITA-MENHIR DO MARCO DO VENTO ou Pedrafita do Seixo. Cerdedo

"El último paso de la razón consiste en reconocer que hay infinidad de cosas que la rebasan. Es más bien débil si no llega a comprenderlo.

Pues si las cosas naturales la rebasan, ¿qué se dirá de las sobrenaturales?"

BLAISE PASCAL: Obras. Pensamientos. Provinciales. Escritos científicos. Opúsculos y cartas". Ediciones ALFAGUARA, Madrid 1981.

Para chegar: hai que coller a estrada N-541 (Pontevedra-O Carballiño) para dirixirse a Cerdedo, á altura do quilómetro 63,5. Unha vez en Cerdedo, hai que ir pola estrada que sinala Pesqueiras. Baixando cara ao fondo do val, apareceran uns carteis que indican a dirección do parque eólico, cara ao alto.

O Monte do Seixo, "Montaña Máxica" segundo excelente publicación de Carlos Solla, atópase na Serra do Cando, a unha altitude media duns 900 ms, onde se xuntan os concellos pontevedreses de Cerdedo, Forcarei, A Lama e Cotobade.

Trátase dun lugar onde se agrupan os mitos de cidades asolagadas nas tres lagoas que noutrora existiran de Xestido (foron desecadas durante o franquismo), camiños primitivos tamén hoxe desaparecidos (grazas ao parque eólico), as poderosas e intimidantes rochas co nome de Portalén ou Porta do Alén... Campo de mámoas, campo de morte, necrópole megaglítica. Cultos atávicos que sobreviviron á carón do culto cristianizado de Santa Mariña. Toda a área atópase intímamente cinguida a ritos de fertilidade, encantamentos, acontecementos prodixiosos, etc. Trátase, a xuizo de Solla, dun auténtico Santuario, dun auténtico omphalos, dun centro do mundo mítico, e todo iso nun espazo que case non sobrepasa os 15 qms cadrados.

Segundo Carlos solla, no ano 2010, na carta arqueolóxica de Cerdedo había rexistradas 8 PEDRAFITAS e 3 ALIÑAMENTOS.

A pedrafita Marco do vento atópase a uns 100 ms de Portalén, e si estamos a falar dunha pedrafita prehistórica, estaríamos sen dúbida diante da máis poderosa da nosa terra, posto  que acada unha altura de ao redor de seis metros.

Investigando por aquí e por alí, aínda non sei ben a que  elemento se lle chama Marco do Vento: si á poderosa pedrafita cilíndrica da que amoso fotografías ou a que Quintiá considera como hipótese un marco divisorio de época romana, e dicir, aquel que separaría o Convento Lucense do Bracarense.



Fotografía extraída de
:https://mapio.net/pic/p-60269073/?utm_content=cmp-true


martes, 25 de diciembre de 2012

Pedrafita-menhir de Brañas de Lagorzos. O Irixo


Pedrafita-menhir de Brañas de Lagorzos. San Cosme de Cusanca, O Irixo

Hai algo pouco menos dun mes púxenme en contacto con Xabier Moure (blog o noso patrimonio) para pedirlle información sobre unha posible pedrafita que aparece no seu antedito blog. Hoxe, 25 de decembro de 2012 recibín un correo electrónico con fotografías e información sobre esta posible pedrafita.
 
Debo agradecer a Xabier o envío destas preciosas fotografías e asi mesmo recordarlle que tanto toda a información megaliteira da que dispoño como as fotografías que gardo desde hai anos atópanse á súa enteira disposición.

A pedrafita de Brañas de Lagorzos atópase ubicada impertérrita á beira da estrada local que leva desde O Irixo a Castro Dozón e parece ser que fai de marco de termo ou delimitador das provincias de Ourense e Pontevedra.

Mide ao redor de un metro e cincoenta centímetros de altura e na cara do oeste aparece gravada unha cruz de adscrición cronolóxica moi difícil de determinar; na cara do leste unha cruz moi fermosa das do tipo pometeada, a xuizo de Moure. Tamén amosa gravadas a D de Dozón na cara do norde e a I de O Irixo na cara do sul. Nas proximidades hai algunha estación megalítica.

Segundo o amigo Xabier Moure, polo menos pódense albiscar dúas coviñas, que, ao noso xuizo, poden ser un indicio bastante solvente da súa adscrición prehistórica.














Fotografías e información proporcionadas por Xabier Moure. Blog onosopatrimonio

domingo, 23 de diciembre de 2012

Anta-dolmen da Mámoa das Brañas Secas. Cotobade

Anta-dolmen da Mámoa das Brañas Secas. Rebordelo, Cotobade


Trátase dunha curiosa anta que atopei de casualidade mentres navegaba polos inframundos de internet. 

Por iso só pode dicir o que vexo a través da fotografía pertencente ao grupo sendereando.es.

Estamos diante dunha mámoa da que se aprecian os esteos da cámara e incluso do que pode ser a tampa ou cobertora. Culminando a estrutura arquitectónica aínda se pode ver a terra que formaba a mámoa.

Forma parte dun recorrido de sendeirismo que abrangue dúas rutas, unha realizada pola comunidade de montes (Roteiro dos tres vales) e a outra o GR 94. 



Anta-dolmen do Restelo. Navia de Suarna

Anta-dolmen do Restelo. Navia de Suarna

Atópase formando parte dunha necrópole megalítica ubicada nos montes do Restelo, a uns 966 ms de altitude. Trátase de cinco mámoas que están ubicadas onde se xuntan as estradas de Becerreá, Navia de Suarna, Baleira e Fonsagrada. Non sabemos si algunha delas fai de marco de termo entre concellos e parroquias.

Seguendo a Xabier Moure (de quen collín a información e a fotografía), a mámoa que amosamos na fotografía, mide ao redor de corenta metros de diámetro. Amosa un gran funil de violación no que se asenta unha poderosa anta das do tipo poligonal con corredor corto e confórmase arquitectónicamente a través de sete esteos para a cámara e catro para o corredor. Non hai restos visibles da pedra cobertora ou tampa.

O estado de conservación é, como en tantos outros casos, lamentable.

Información e fotografía extraída do blog onosopatrimonio de Xabier Moure



sábado, 22 de diciembre de 2012

Anta-dolmen das Pedras. Mondariz-Balneario

Anta-dolmen das Pedras. Mondariz-Balneario. Pontevedra

Trátase dun curioso e raro exemplar posiblemente megalítico ubicado nunha área recreativa á beira do río Xabriña, parque-espazo natural.

Aí ubícase este dudoso exemplar definido como "monumento funerario megalítico prehistórico".

Só dispoño destas dúas fotografías polo que non podo asegurar a súa adscrición megalítica. Sen embargo pódense apreciar uns pequenos esteos que soportan a enorme pedra cobertora. Coroando o conxunto, enriba desa poderosa tampa, hai tres cruces chantadas, posible evidencia da cristianización do lugar. 

A pouca información que puiden conseguir procede da páxina web de turgalicia.






domingo, 16 de diciembre de 2012

Marco de San San Lourenzo. San Mamede de Laraxe, Cabanas



Marco de San Lourenzo. San Mamede de Laraxe. Cabanas 

Trátase dun pequeno esteo que seguramente procede dunha anta e que hoxe aínda está revestido da aura das pedras que curan.

Parece ser que levaban aos enfermos -segundo conta Vales Villamarín- pola noite, preferentemente os venres, pero tamén os martes, ata o Marco ao que lle tiñan que dar nove voltas. Rezaban determinadas oracións e logo deixaban sobre o marco algunha esmola así como prendas dos pacentes, e diversas outras ofrendas como leite, pelo do gando, aceite...

Os enfermos (ao igual que na pedrafita do Seixo na parroquia de Torres en Vilarmaior) debían coller nove pedras nunha encrucillada e, unha vez diante do Marco, debianas tirar por enriba do ombreiro esquerdo cara ao Marco e mentres o facían debían recitar: "Tanto goce de mín que me queira mal, como eu gozo desta pedra. Un padrenuestro e unha avemaría polo poder de Dios e da Virxe María"

Por último, os ritos asociados ao Marco o están tamén á ermida, de xeito indisoluble. Os ofrecidos, antes de sair da casa, deixan unha vela e un bolo de pan cun coitelo clavado. Despois poden ir xa ao Marco onde se producirá a consabida curación.



Fotografía extraída do artigo,  VALES VILLAMARÍN, F.: "Estudio de un marco dolménico en Cesuras (Coruña) y las leyendas que generó" Anuario Brigantino, nº 22. 1999



 
Imaxe actual do Marco de San Lourenzo


Marco do Monte da Medela. Santaia de Probaos, Cesuras

Marco do Monte Medela. Cesuras

Para chegar: desde Santaia, onde hai dúas tabernas, ao pasalas, coller un desvío á esquerda que baixa costaneiro. A menos dun quilómetro, hai que coller outro desvío á dereita no que hai unha sinal indicadora da ermida de San Xoán do Couto. A catrocentos metros atopamos á ermida.

O Pico da Medela atópase a 468 ms de altitude e, no lugar onde está asentado o Marco, eríxese unha pequena ermida adicada a San Xoán Bautista. Moi cerca emprazábase unha mámoa da que asomaban dous esteos da cámara. Segundo Vales Villamarín, un destes esteos salvouse porque fai de marco de termo entre as parroquias de Loureda e Paderne. Tamén conta que a tampa ou pedra cobertora do devandito monumento megalítico atópase no chan do palco da música.

O humilde Marco do Monte da Medela destaca, máis que polas súas características formais, pola cantidade de relatos lexendarios de que está rodeado. Por suposto, o número nove, número máxico onde os haia, aparece impertérrito e inconmovible nas lendas vencelladas ás tradicións máxico-curativas deste mínimo elemento que se engrandece cunha soberbia pátina de propiedades extraordinarias.

É unha visita recomendable desde moitos puntos de vista, tanto polos elementos reseñados como polas extraordinarias vistas: amplos horizontes recordan á inmensidade do universo...





Fotografía extraída do artigo,  VALES VILLAMARÍN, F.: "Estudio de un marco dolménico en Cesuras (Coruña) y las leyendas que generó" Anuario Brigantino, nº 22. 1999

sábado, 15 de diciembre de 2012

Necrópole megalítica de Fonte Tourón. Lalín

Esteos da mámoa de Fonte Tourón. Lalín

Trátase duns interesantes esteos descubertos con motivo da execución dunha liña de Media Tensión no ano 2005 por Elena Cabrejas Domínguez, Alberto Rodríguez Costas e Marta Tabarés Domínguez, do Laboratorio de Patrimonio, Paleoambiente e Paisaxe da USC. 

A área na que foron descubertos é unha zona de alta densidade megalitica e tanto o chamadao marco-lousa como os outros dous esteos aparecidos seguramente proceden da cámara megalítica da mámoa de Fonte Tourón.  Outras dúas mámoas eríxense nas proximidades. 

Son esteos con gravados megalíticos que se atopan non lindeiros das leiras nas que foron atopados. Probablemente, segundo os seus descubridores, formaron parte da estrutura megalítica da mámoa devandita.

Destaca o que chamaron Marco-lousa de Fonte Tourón, que foi reutilizado como marco das leiras: amosa unha boa feitura e ten debuxadaos diversos gravados singulares.


-Marco-Lousa de Fonte Tourón

Consiste nunha gran laxe de grantio que está chantada facendo de marco divisorio: sobresae un metro e catorce centímetros cun ancho que vai de entre os cincuenta e catro centímetros e os oitenta, así como un grosor medio de trinta centímetros. Amosa forma de bloque rectangular con varios gravados na sú superficie: motivos xeométricos en forma de liñas en "V" paralelas na parte superior, así como un serpentiforme máis abaixo.










-Esteo de granito

Estamos diante dun esteo de granito que mide dous metros e medio de lonxitude, cun ancho de entre setenta e oito e cuarenta e cinco centímetros. O grosor oscila entre os trinta e os corenta centímetros. A parte visible, pois está tirado no chan, amosa varios gravados entre os que destacan os ondulados ou serpentiformes: dous deles superan os trinta centímetros e os outros tres miden ao redor de cuarenta.









-Esteo chantado

Outro esteo, máis cercano ao Marco-lousa, facendo tamén de marco,  amosa así mesmo gravados e seguramente procede tamén da mámoa de Fonte Tourón.






En definitiva, nestes esteos aparecen os motivos máis característicos da arte megalítica galega, moi presente en numerosos elementos megalíticos e especialmente densa na comarca do Deza.

Segundo os seus descubridores, a organización decorativa é semellante á dos "ídolos" con forma antropomorfa atopados en varias antas galegas nos que as escotaduras superiores definen os ombreiros de figuras humanas. Este esquema tamén se repite no sul da Península Ibérica. Nas antas dos Campiños, Marco Pedroso ou na Estela de Poio..., repítense estes esquemas figurativos en esteos que forman parte da cámara megalítica.

Precisamente os esteos con decoración antropomorfa poden ter un uso igual ao dun menhir ou ao dunha estatua-menhir.


Conclusións, croquis e fotografías extraídas do artigo:

CABREJAS DOMÍNGUEZ, ELENA; MAÑANA-BORRAZÁS, PATRICIA; SEOANE VEIGA, YOLANDA: "Achado dunhas lousas con arte megalítico en Fonte Tourón" (Lalín, Pontevedra) Cuaderno de Estudios Gallegos, LV. Nº 122 enero-diciembre (2009), pp.: 9-31

viernes, 14 de diciembre de 2012

Anta-dolmen de Penacoba. Ribeira de Piquín

Anta-dolmen de Penacoba. Ribeira de Piquín


Segundo a fotografía de que dispoñemos, a anta de Penacoba componse mediante uns esteos que poden acadar os dous metros de altura. Seguramente se adscribe á tipoloxía das cámaras de tipo poligonal con corredor desenvolvido, como corresponde as antas desas dimensións case de xeito xeral no noso país. Atendendo á devandita fotografía, pódense contar ata sete esteos que sobresaen de entre unha poderosa floresta de toxos.

Na información recollida do blog de Xabier Moure, chama a atención a lenda que relata que na bisbarra cóntase que nunha das mámoas de Vilacoba había enterrado un coiro de boi que contiña ouro no seu interior. Parece ser que ese ouro, segundo as verídicas informacións da veciñanza, foi atopado felizmente (e sin que sirva de precedente) por uns veciños da contorna.



Para máis información: blog onosopatrimonio.blogspot.com

Antas-dolmenes da Moura. Lugar As Cabanas. Nogueira de Ramuín

Necrópole megalítica da Moura. As Cabanas. Nogueira de Ramuín, Ourense

Estamos diante dunha fermosa necrópole megalítica que, cousa rara, atópase perfectamente sinalada. Para chegar, desde a estrada que leva de Luintra a Parada de Sil, atoparemos un desvío que nos levará directamente á A Moura: pouco despois dese desvío chegaremos a unha chaira denominada As Cabanas, desde onde se pode contemplar a necrópole.

Efectivamente, a necrópole componse  de sete mámoas de tamaño medio que amosan os omnipresentes funís de violación así como diversos restos das súas cámaras megalíticas en catro delas. Tamén poderemos observar diversas pedras espalladas que seguramente forman parte da coiraza pétrea.

A mámoa sinalada co número 4 é a meirande da necrópole e conserva varios restos dos esteos da estrutura arquitectónica megalítica.














Fotografías do blogue dolmentierraviva.blogspot.com









jueves, 13 de diciembre de 2012

Mámoa do Forgoselo. As Pontes de García Rodríguez

Mámoa do Forgoselo. As Pontes de García Rodríguez

Trátase dunha anta con cámara adscrita as da tipoloxía circular con corredor corto. Foi escavada no ano 1993 por Vaquero Lastres.


Fotografía extraída da páx. web megalitos.arqueoloxico.com

ANTA-DOLMEN DE ZARRAMACEDO. Bando, Santiago de Compostela

ANTA-DOLMEN DE ZARRAMACEDO OU DAS DERRAMADAS. Bando, Santiago de Compostela.

Tamén se denomina Dolmen das Derramadas e atópase nunha zona de monte baixo adicada a labouras agrarias.



Fotografía da
páx. web megalitos.arqueoloxico.com


Trátase dunha cámara megalítica que perdeu todo o recubrimento tumular, polo que hoxe só se pode ollar o que queda da estrutura arquitectónica devandita. Conserva oito dos nove esteos que a estaban a conformar e debuxa unha cámara adscrita as do tipo poligonal con tendencia lixeiramente circular.


Planta da Anta de Zarramacedo


O eixo lonxitudinal L-O, acada  un metro e oitenta e cinco metros de lonxitude, e o eixo transversal atinxe unha lonxitude dun metro e cincoenta e cinco centímetros. A altura da cámara na parte visible vai de entre os setenta centímetros ata un metro e vinte. Todos os esteos amosan unha clara inclinación cara ao interior.


Información extraída do 
Plan Xeral de Ordenación Urbana
de Santiago. Ver Bibliografía


Antas da Serra do Édramo. O Incio, Lugo

Anta da Serra do Édramo 3

Trátase dunha mámoa de pequeno tamaño na que se insiren os restos de varios esteos que conformarían a cámara megalítica.

A mámoa acada, nos eixos meirandes, entre 12 e 13 metros aproximadamente. De altura non sobresae os dous metros.


Fotografía de Cándido Rico. Pax. web 
megalitos.arqueoloxico.com
                                 

Anta da Serra do Édramo 4

Estamos diante dunha mámoa un pouco máis pequena que a anterior que acada nos eixes uns dez metros por doce ms con setenta cms aproximadamente. A altura tampouco chega aos dous metros. Tamén está a conservar algún dos esteos que conformaban a estrutura arquitectónica megalítica.


Fotografía de Cándido Rico,
na páx. web megalitos.arqueoloxico.com