PEDRAFITA-MENHIR MARCO DA PALLOTA
"Todos los seres derivan de otros seres más antiguos por transformaciones sucesivas."Anaximandro de Mileto
 |
Debuxo versión de Moncho Boga, 2025. |
É controvertido afirmar que se trata dunha pedrafita prehistórica reaproveitada como marco territorial. Desde a Baixa Idade Media existen os "Coutos" en Galicia que se refiren a espazos acoutados, delimitados, pertencentes a señoríos laicos ou eclesiásticos (mosteiros, nobleza...). Cumplen unha función de delimitación territorial e adoitábanse empregar pedrafitas reaproveitadas, marcos novos, fitos, padróns... Ás veces tamén servía unha mámoa, unha anta, un castro ou unha rocha marcada con cazoliñas ou cruces.
Por iso moitas veces sabemos que as pedrafitas foron reaproveitadas pola súa consideración espacial como fito importante desde xeneracións pretéritas: un enclave espacial, visible a longa distancia, que servía de referente e que tivo diferentes funcións ao longo dos tempos. Pero sempre considerado como un excepcional enclave importante e con diversas funcións, como dicía.
A Pedrafita-Menhir Marco da Pallota fai de marco de término no Couto medieval de Vilar de Donas e atópase a uns setenta metros da mámoa do Monte Cubelo e, ata recentemente, marcou o lindeiro de varias leiras. Atópase a unha altitude de uns 681 metros sobre o nivel do mar.
 |
Fotografía do bloge onosopatrimonio, de Xabier Moure |
O Marco da Pallota amosa labrada, en baixorrelevo, nunha das súas caras, unha Cruz de Santiago. Forma parte dun conxunto de tres fitos emprazados no perímetro do couto medieval de Vilar de Donas. Este Couto, segundo Xabier Moure, estaba conformado polas terras explotadas directamente polo Mosteiro de Vilar de Donas, froito dunha doazón de 1194. O Couto, sempre seguindo a Moure, forma un polígono trapezoidal situándose os marcos no centro dos lados norte, leste e sur, coas cruces mirando cara ao interior do terreo acoutado. Os outros dous marcos son o Marco do Rosedo e o Marco da Lama Grande.
 |
Fotografía Concello de Palas de Rei. |
Malia que deixamos o xuizo en suspenso para a consideración de pedrafita megalítica, non podemos desbotar a posibilidade de que este fermoso esteo fose un deses tantos marcos reaproveitados, importantes e referentes para a xente de todas as épocas: diferentes funcións, usos novos, utilidades diversas, imaxinario diferente...
Finalmente e para rematar, consignar que no ano 2013 a Xunta de Galicia iniciou o proceso de incoación do expediente de inclusión no inventario dos tres marcos históricos como Bens de Interese Cultural (BIC) de Galicia, achados na contorna do mosteiro de Vilar de Donas. A catalogación fundaméntase na necesidade de preservalos no seu lugar, ao entender que tan só a casualidade e o seu emprego como marcos de término nos montes veciñais, posibilitaron a súa conservación ata os temos actuais.
En Sigrás, pouco despois dos Idus de Marzo de 2025.
Saúde, sorte e libros!!!
ENLACES MOI INTERESANTES
https://onosopatrimonio.blogspot.com/2011/07/circulos-liticos-e-pedrafitas-de-galiza_09.html
https://catalogaciondepedrafitasdegalicia.blogspot.com/2014/05/pedrafitas-do-medievo.html
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/lugo/2012/11/25/inventarian-tres-marcos-historicos-vilar-donas/00031353849276977749830.htm
http://www.concellopalasderei.es/node/544
https://asturgalicia.net/2012/11/27/calificados-como-bienes-de-interes-cultural-los-marcos-del-coto-medieval-de-vilar-de-donas/
No hay comentarios:
Publicar un comentario