PEDRAFITA-MENHIR A PEDRA DAS LETRAS.
SOSPEITOSOS HABITUAIS VII
“No puede existir un valor digno de alabanza si no va acompañado por la prudencia. Realmente, todo lo que entre los hombres carece de buen sentido, no puede ser más que maldad e injusticia.”
Jenofonte
 |
Pedrafita A Pedra das Letras, segundo versión idealizada de Moncho Boga, 2024. |
Outro sospeitoso habitual. Esta vez nas Terras do xacobeo Concello de Portomarín: son datos aportados polo estupendo blogue de Xabier Moure a saber, onosopatrimonioblogspot.com. A verdade e que estamos diante doutra misteriosa pedra/esteo que está chantada no medio dun lugar público, talvez desde os comenzos dos tempos. Unha sopeitosa das reclacitrantes, tercas e poderosas pedras que falan co silencio dos milenios, co berro seco e inmaculado que nos leva a pensar nas orixes, nos devanceiros que erixiron estes controvertidos elementos en lugares que foron empregados desde sempre e que se constituiron en elementos respetados por todos desde sempre. En definitiva, lugares máxicos, emprazamentos lexendarios.
 |
Fotografía de Xabier Moure, onosopatrimonioblogspot.com |
Esta posible pedrafita atópase na parroquia de San Mamede do Río, no lugar de Vendas de Narón: segundo as informacións, sempre sustanciales, de Xabier Moure, atópase ubicado no centro ou praza do lugar e mide de altura mais dun metro e medio. Conta Moure que no esteo chantado non aparecen letras, como sería propio dunha pedra alcumada "das letras". Sen embargo o que aparece gravado son dúas cruces nas caras do leste e do oeste. Tamén observou o que podería ser unha cazoliña rodeada por un círculo.
Nas súas pescudas, Moure atopou outros marcos na zona, que son marcos de término, entre as parroquias de Ligonde e San Madede do Río: o Marco da Madalena, a Pena do Rei e a Pena Godón.
O estar nun lugar público desde sempre pode ter que ver coa tradición oral que conta que á beira do marco-pedrafita realizábanse os tratos, os negocios: á hora de realizar calquera transación comercial si unha persoa faltaba á súa palabra, colocábana preto da pedrafita e, para decidir sobre o posible engano, xuntábanse as tres persoas mais vellas do lugar para ditar sentencia. Si a infracción ou engano se producía a mais de cincoenta metros do emprazamento da pedrafita, a persoa infractora quedaba impune, libre de toda culpa.
 |
Fotografía de Xabier Moure, onosopatrimonioblogspot.com |
Coincido plenamente con Moure ao considerar este poderoso esteo como unha pedrafita-menhir, un dos nosos sospeitosos habituais, unha pedrafita recoñecida por todos e reutilizada ao longo dos tempos e das horas. Precisamente para fundamentar esta hipótese, Moure sinala que nas proximidades atópase a necrópole megalítica do Monte da Serra, formada por seis mámoas, o túmulo Pena do Rei e o microtopónimo A Medorra. Tamén é unha zona con abondosos paneis de petróglifos, como os da Pena de Ázpara, entroutros que foron destruidos.
Estamos pois e consideramos que este chanto de mais dun metro e medio de altura ben merece pasar a engrosar as filas do cada vez mais grande exército das pedrafitas galegas.
En Sigrás, esperando cousas. Febreiro de 2025.
Saúde, sorte e libros!!!
QUE PODEMOS VER EN PORTOMARÍN
Un Concello do Camiño francés, unha capital municipal cambiada de lugar debido á construción do encoro de Belesar, un concello no que ademais doutros moitos recursos turístico-culturais, podo destacar a igrexa-fortaleza de San Xoán e o Castro Castromaior, impresionante recinto castrexo escavado hai algúns anos e que merece a pena visitar.
 |
Igrexa-fortaleza de San Xoán de Portomarín. Fotografía de: turismo.ribeirasacra.org |
Na páxina web do Concello de Portomarín destácanse como recursos turísticos a Ruta do Río Ferreira e a Ruta ata o Castro de Castromaior.
.jpg) |
Castro Candaz. Fotografía de historiadegalicia.gal |
Desde aquí eu tamén recomendo visitar o que se pode considerar o comenzo da Ribeira Sacra de Lugo e, sobre todo, en épocas de seca, onde se poden albiscar moitos dos elementos históricos que quedaron asolagados, como o Castro Candaz.
 |
Castromaior. Foto de castromaior.es/galeria-fotografica |
Para min estes son os tres elementos que sempre procuro visitar cando retorno ás Terras de Portomarín.
BIBLIOGRAFÍA BLOGUEIRA
https://onosopatrimonio.blogspot.com/2011/07/circulos-liticos-e-pedrafitas-de-galiza_09.html
https://patrimoniogalego.net/index.php/107350/2020/07/a-pedra-das-letras/
https://www.bing.com/search?FORM=SLBRDF&pc=SL16&q=concello%20de%20portomar%C3%ADn
https://concellodeportomarin.es/
https://historiadegalicia.gal/2017/01/o-que-non-se-conta-de-castro-candaz-fortaleza-que-resistiu-os-ataques-de-viquingos/
http://castromaior.es/galeria-fotografica/
https://turismo.ribeirasacra.org/iglesia-san-xoan-san-nicolas
