ANTA-DOLMEN DE GUILÁN. XOVE.
"Ir en busca de una explicación
y admirarse, es reconocer que se ignora. Y así, puede decirse, que el
amigo de la ciencia lo es en cierta manera de los mitos, porque el
asunto de los mitos es lo maravilloso. Por consiguiente, si los primeros filósofos filosofaron para librarse de la ignorancia, es evidente que
se consagraron a la ciencia para saber, y no por miras de utilidad. El
hecho mismo lo prueba, puesto que casi todas las artes que tienen
relación con las necesidades, con el bienestar y con los placeres de la
vida, eran ya conocidas cuando se comenzaron las indagaciones y las
explicaciones de este género. Es por tanto evidente, que ningún interés extraño nos mueve a hacer el estudio de la filosofía."
Metafísica de Aristóteles. Edición Trilingüe por Valentín García Yebra. Ed. Gredos S.A., Segunda Edición, Madrid 1982.
 |
Anta-dolmen de Guilán, segundo versión de Moncho Boga, 2024. |
Foi aló polo ano 2017 cando comezaron a chegarme novas sobre o descubrimento dunha anta nova na Mariña Occidental de Lugo, concretamente no Concello de Xove. Todas esas informacións xornalísticas sobre todo, pero tamén de amigos megaliteiros, funas arquivando e, pouco a pouco, xuntei unha morea de datos que vou tratar de recensionar nesta nova entrada. Quero subliñar que o universo sideral, insondable, misterioso e tamén perigoso, de internet e das redes sociais, foi o medio polo que me acheguei a esta nova anta, un elemento megalítico mais que pasa a engrosar a xa numerosa lista de megálitos da Mariña de Lugo.
A devandita nova e inefable anta foi atopada por un incansable grupo de activos gardas (auténticos detectives) do patrimonio galego, centrado na ben caracterizada comarca da Mariña Lucense, denominado "Colectivo de defensa cultural Mariña Patrimonio".
 |
Mámoa de Guilán, Xove. Foto de A Mariña Patrimonio, 2017. |
Aínda que poderíamos colexir que foi atopada por casualidade, a casualidade non existe cando se traballa arreo buscando e defendendo os nosos recursos arqueolóxicos, históricos e naturales. Efectivamente, esta anta foi descuberta e dada a coñecer, como dicía antes, pola Asociación Mariña Patrimonio cando estaba a indagar sobre fotografía aérea os elementos que destacan na paisaxe pola súas características especiais: ata que detectaron un "bulto enorme no medio dunha chaira", un "grano", con todas as implicacións que eso conleva.
 |
Anta-dolmen de Guilán. Foto de Paleorama. |
Unha vez trasladados a esas espectaculares paraxes para rastrexar o que viran nas imaxes aéreas, atoparon a mámoa no lugar de Guilán, parroquia de Xuances. Estes feitos aconteceron no ano 2017.
 |
Anta-dolmen de Guilán. De megaliticia.
|
O que atoparon, dicía, foi unha enorme e contundente mámoa que acada unha lonxitude de mais de trinta metros para o diámetro e que sobresae en altura uns dous metros e medio, sendo talvez unha das mámoas mais grandes da Mariña Lucense.
A anta-dolmen de Guilán, coa súa gran mámoa, descansa immpertérrita no seu silencio de milenios, nunha extensa penechaira no Concello de Xove, case limitando co Concello de Viveiro.
 |
Anta-dolmen de Guilán. De Turismo Xove. |
A anta sobresae do interior da poderosa mámoa que amosa o cansabido funil de violación, e, estruturalmente, está a conservar seis esteos da cámara e a pedra cobertora en bo estado de conservación. Como subliñaba mais enriba, e coma case sempre nas antas galegas, o burato de violación posibilitou que a cámara permanecera á vista, o que permitiu tamén a descrición da devandita estrutura arquitectónica.
 |
Anta-dolmen de Guilán. Foto de Mariña Patrimonio. |
Una vez mais, outra mais, o traballo inxente de colectivos e asociacións vencellados á nosa terra por un nexo ancestral de arraigo, amor e sensibilidade, posibilitou que un novo elemento do noso inxente patrimonio fose estudado, inventariado e, polo tanto, posto en valor para o xeral coñecemento.
A "Ruta do Pau da Vella", promovida polo Concello de Xove, conecta a Anta-dolmen de Guilán coa estela-menhir do Pau da Vella, descrita neste blogue 17 xuño de 2012.
OUTRAS COUSAS ESPECIAIS DO CONCELLO DE XOVE
Podría dicir que o Concello non ten nada destacable e, sen embargo, destaca por todo. Situado ao norte da provincia de Lugo, ocupa unha franxa costeira na Comarca da Mariña Occidental (Rías Altas galegas) e linda ao norte co Mar Cantábrico, ao leste co Concello de Cervo, ao sur co Concello do Valadouro e ao oeste co de Viveiro.
 |
Praia de Portocelo. Fonte: Turismo de Xove. |
Orográficamente, físicamente, divídese en tres partes ben diferenciadas e con personalidade de seu: a zona do litoral (con abruptos cantís e fermosas praias); a zona de val sulcada polo río Regueira; e o ecosistema montañoso que acada a máxima altura no monte do Pau da Vella a 705 ms de altitude, situado nos montes de Buio.
Temos, por unha banda, o bordo litorial que se singulariza como área de interese polo seu valor natural, ecolóxico e paisaxístico..., conformado por unha extraordinaria sucesión de cantís e praias, destacando as praias de Portocelo, Muiñelas, Esteiro, Lago... Neste mesmo bordo litoral localízanse tamén parte dos xacementos arqueolóxicos do concello, sobre todo os castros.
 |
Prospección do Castro de San Tirso. Fonte: Turismo de Xove. |
Pola outra banda, atópanse na Rede Natura 2000 os espazos naturais de Monte Maior (no oeste), a Serra do Xistral (no extremo suleste) e as illas de Sarón e Nitos, así como a Costa da Mariña Occidental da que xa engadimos algúns datos.
Si entrades na web municipal podedes atopar unha diversidade de roteiros de enorme interese a saber: Ruta das Fadas, Ruta Camiño natural do Cantábrico, Ruta Camiño do Mar..., entre outros.
 |
Fervenza de Guilán. Fonte Turismo de Xove. |
Desde este blogue recomendo tres roteiros que me parecen moi atractivos e de gran interese: a Ruta Circular do Pau da Vella, que conecta esta extraordinaria estela-pedrafita, límite de concellos, e a anta-dolmen de Guilán; a ruta do Círculo de Lavandeiras, onde se atopa un auténtico Henge ou Roda ou Círculo, un dos mais grandes de Galicia e o mais grande da Península Ibérica (como dirían os irmáns portugueses), con oitenta metros de diámetro; e, por último, a Ruta dos Muíños onde alternan uns nove muíños con outras tantas pontes, construidas unhas de madeira e outras de pedra.
Ben vale unha visita a este pequeno recuncho da Mariña Occidental, unha parada, unha mirada detida..., unha mirada avezada perimitirá "mirar", contemplar, un pequeno universo de efervescencia cultural, histórica, natural; un momento único da vosa-nosa vida.
 |
Estela-menhir Pau da Vella. Fonte, Turismo de Xove. |
Desde Sigrás, nun día calquera de finais do estío de 2024.
Saúde, sorte e moitos libros!!!!
ENLACES IMPRESCINDIBLES
https://mrpatrimonio.blogspot.com/search?q=M%C3%A1moa+de+Guil%C3%A1n
https://es.wikiloc.com/rutas-outdoor/mamoa-de-guilan-e-circulo-litico-17515517/photo-11044087
https://www.lavozdegalicia.es/noticia/amarina/xove/2017/03/07/marina-patrimonio-anuncia-hallazgo-monumental-mamoa-guilan-xove/00031488891300839648413.htm
https://megaliticia.blogspot.com/2016/11/mamoa-de-guilan.html
https://arqueologiaenred.paleorama.es/2017/03/documentan-en-xove-lugo-una-mamoa-de-30.html
https://turismo.xove.es/es/arqueoloxia/
https://elpais.com/ccaa/2017/03/07/galicia/1488892752_047682.html
https://www.galiciapress.es/texto-diario/mostrar/696777/piden-mamoa-guilan-xove-catalogo-yacimientos-arqueologicos
https://onosopatrimonio.blogspot.com/2011/07/mamoas-de-galizagalicia-provincia-de.html
https://historiadegalicia.gal/2017/03/atopan-un-dos-monumentos-megaliticos-mais-grandes-e-espectaculares-da-marina/
https://turismo.xove.es/es/historia/parroquias/
https://turismo.xove.es/turismo-activo/
https://dolmensedemaisfamilia.blogspot.com/search?q=Pau+da+Vella
