Anta-dolmen Forno dos Mouros. Serra da Faladoira. As Pontes

ANTA-DOLMEN FORNO DOS MOUROS. Serra da Faladoira

Para chegar. Pola mesma estrada, hoxe en moi boas condicións, que une As Pontes con Ortigueira e Mañón, a anta está a dezaseis quilómetros de As Pontes, no lugar da Panda da Serra. Sitúase á dereita, detrás dunha formación rochosa ben definida e delimitada.

Forma parte dunha necrópole que se asenta á beira do Camiño dos Arrieiros, ruta que funde as súas orixes probablemente na época de construción dos megalitos. Unha vinculación entre monumentos megalíticos e camiños ou rutas prehistóricas ben documentada en toda Galicia. Esta é unha liña de investigación iniciada polo ilustre investigador don Federico Manciñeira. Maciñeira, na súa Carta Arqueolóxica catalogou máis de cen mámoas.

Debuxo de Ramón Boga Moscoso

A tese fundamental de Maciñeira  (en "Bares. Puerto hispánico de la primitiva navegación occidental") é que o Camiño foi feito para buscar saída ao mar e así poder enlazar dierectamente  toda isa bisbarra do interior co avanzado peirao de Bares.

Na Serra Faladoira Maciñeira catalogou 87 mámoas sempre vinculadas ao Camiño, e as modernas prospeccións apenas engadiron algún que outro túmulo. Xa Maciñeira avisaba que posiblemente non descubrira moitos deles  que "pudieran quedar ocultos entre el tupido matorral que recubre el terreno".

Na primeira investigación feita por Maciñeira antes de 1900, tamén recolleu numerosas lendas ao redor destes espectaculares monumentos: conservábanse -conta Maciñeira- tradicións relacionadas con encantos, cos peñascos ou cos nacementos da auga, sendo as lendas máis comúns as da galiña que pon os ovos de ouro ou a dos polos que saen na mañanciña do San Xoán.

Pedrafita de Pena Faladoira. Fotografía de Onnega.

Unha pedrafita sinalada por Barros Silvelo, segundo conta Maciñeira, na demarcación de "Peña Faladoira", talvez sexa o indicado no blog de Onnega, tirado no chan e con moi boa pinta. A pedrafita mencionada por Barros Silvelo e non atopada por Federico Manciñeira, servía de límite entre parroquias dos concellos de As Pontes, Mañón e Ortigueira, e posiblemente a súa situación  previa a necrópole de Forno dos Mouros fixese de fito avisador ou protoestela de sinalización da necrópole. Á espera de poder visitar esta posible pedrafita, nada máis podo dicir dela.

Planta da anda Forno dos Mouros segundo Maciñeira.
Versión de Moncho Boga.

A mámoa na que se insire a colosal anta Forno dos Mouros, mide ao redor de vinte metros de diámetro. Estamos, sen dúbida, diante dun dos dolmens mellores e mellor conservados de toda a bisbarra. Atópase prácticamente completo estando a faltarlle tan só a pedra cobertora.

Fotografía realizada por Ramón Boga. 1993

Corresponte, tipolóxicamente, ao tipo de antas coa cámara poligonal e corredor  pouco desenvolvido. A cámara esta formada por sete esteos e o corrdor por dous. Segundo Maciñeira, pódese deducir que o emprego do número sete estivo a ter moita relevancia en relación ben co sistema construtivo, ben cos ritos relixiosos dos pobos antigos que lle daban moita importancia ao número sete.

Nesta fotografía de Maciñeira podemos ollar o pouco que cambiou o monumento desde os albores do século XX.

Fotografía de 1993, por Ramón Boga.

En canto ás medidas aproximadas, os esteos meirandes da cámara acadan unha altura de entre dous ms e corenta cms e os dous metros e cincoenta cms. Para a súa anchura, non sobrepasan un metro e dez cms. A lonxitude total do monumento, en planta, acada cinco ms con dez cms, repartidos do seguinte xeito: dous ms para a cámara e dous metros e setenta cms para o corredor.