ANTAS-DÓLMENES DA SENDA DAS MÁMOAS DE MARÍN. Santo Tomé de Piñeiro.

ANTAS-DÓLMENES DA "SENDA DAS MÁMOAS DE MARÍN"

SENDA DAS MÁMOAS DE MARÍN

LIMIAR

“Dicen también que las cosas hermosas, unas lo son por naturaleza, mientras que cosas justas en modo alguno lo son por naturaleza, sino que los hombres continuamente disputan entre sí y las alteran siempre, y las que alteran y cuando las alteran, ésas son las que dominan convirtiéndose en tales por arte y por las leyes y no por naturaleza alguna.” 

Protágoras de Abdera

Debuxos das antas-dólmenes da Senda das mámoas de Marín.
Moncho Boga, 2025.

A península do Morrazo constitúe unha auténtica comarca natural inserida no contexto inmediato da ría de Vigo e da ría de Pontevedra. Os límites son precisos: ao Oeste cae a chumbo cara ao Océano Atlántico co seu punto mais extremeiro no Cabo do Home; pola zona do meridión, coa Punta Borneira, xa na ría de Vigo e, polo setentrión, coa ría de Pontevedra, con estremos na Punta Udra e Marín. O lindeiro Oriental cadra coa Depresión Meridiana.

Mapa da Península do Morrazo, extraído de aventurasgalaecia.com

Estamos pois diante dun estreito brazo de terra que se adentra no mar servindo de divisoria entre as rías de Pontevedra e Vigo. Contén grandes zonas de rocha granítica e a altitude media está comprendida entre os catrocentos e os seiscentos metros.

Elaboración de: documentaliaxeaclio.blogspot.com

Con respecto ao horizonte megalítico ou tumular, as antas atópanse nunha penechaira  que ocupa a parte central da península. Algunhas antas-dólmenes e mámoas foron escavadas e estudadas entre os anos 1953 e 1957 por Sobrino Lourenzo-Ruza, Alonso del Real e García alén, descubríndose importantes enxovais dos que unha parte están hoxe en paradeiro descoñecido. Actualmente foron obxecto de actuacións arqueolóxicas a Mámoa do Rei e a Anta de Pedralonga, por destacar algunhas. Da Idade do Bronce é importante o descubrimento de dúas cistas na parroquia canguense de Aldán.

Lagoa de Castiñeiras

Así se describía no ano 2020, pola Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo e Mámoas, este espectucular Parque (ver enlace):

"O Parque Forestal destaca pola presenza a nivel botánico de ao redor de medio cento de especies de árbores e arbustos dos 5 continentes (cipreses, cedros, tuias, alerces, abetos, araucarias, carballos americanos, liquidámbar, castiñeiros, bidueiros,…) xunto con outras naturalizadas como salgueiros e ameneiros do bosque de ribeira correspondente á conca alta do rego de Castiñeiras. No seu momento, ao carón da construción da lagoa, realizouse tamén un proxecto de cría de peixe, en concreto de truitas, do que se conserva as instalacións das antigas presas pola canalización das augas procedentes dos mananciais naturais da zona húmida do lugar."

Brañas de Castiñeiras. Fotografía de: es.wikiloc.com/rutas-senderismo/roteiro-pola-proteccion-dos-montes-e-mamoas-do-morrazo-85052033

"Conta con dous espazos, as brañas de Castiñeiras e a propia lagoa de Castiñeiras, que están integrados dentro do Inventario de Zonas Húmidas de Galiza. Destacan pola presenza de flora de turbeira e específica de zonas húmidas e de fauna tanto invertebrada como vertebrada, representando hábitats naturais prioritarios a nivel europeo, con especies de fauna e flora endémicas e vulnerables a nivel ibérico."

Mapa das Chans de Castiñeiras. Concello de Marín.

O turismo, nos últimos anos, constitúe unha alternativa fundamental e entre os recursos que se ofertan (a demais dos de sol e praia), podemos destacar varios roteiros históricos e algunhas áreas de ocio como a Lagoa de Castiñeiras, obxecto destas dez entradas que hoxe comezo.

Mesa informativa da Senda das Mámoas de Marín.

En definitiva, trátase dunha ruta megalítica que acada uns sete quilómetros de lonxitude e transcorre polo Concello de Marín (en moitos casos lindando co Concello de Vilaboa).  A realización da Senda, no ano 2024, perxeñada polo Concello de Marín, arrinca cun presuposto fundamental de recuperación patrimonial, cosiderado coma un valor engadido á riqueza paisaxística da contorna da Lagoa de Castiñeiras.

Anta Chan de Armada, 1991. Foto de Moncho Boga.

A ruta, a senda, serpentea polos altos da Península e comeza na Lagoa de Castiñeiras, segue pola Chan de Castiñerias, o Outeiro de Ombra, a Chan de Armada, a Chan de Fonteseca, as Lagucheiras e a Chan de Xaxán. Son once antas-dólmenes que intentaremos analizar polo miudo e así albiscar, coñecer e disfrutar dunha área megalítica mítica dentro do Horizonte Tumular galego.

Panel informativo da Senda das Mámoas de Marín.

Na Chan de Armada e na Chan de Outeiro de Ombra (límite entre Santo tomé de Piñeiro en Marín e Santa Cristina de Cobres de Vilaboa) atópase unha importante concentración de mámoas ou necrópole a saber, cinco no Outeiro de Ombra e dúas na Chan de Armada. Unha particularidade dunha das antas da Chan de Armada é que os chantos que conforman a súa cámara megalítica así como a  posible tampa non son de granito (como adoita ser habitual) senon de xisto, feito se cadra realcionado polo predominio da rocha metamórfica, propia do complezo xeolóxico Vigo-Pontevedra.

Anta-dolmen da Chan de Armada, 1991.
Foto de Moncho Boga.

As antas da Chan de Castiñeiras, Chan de Armada e Outeiro de Ombra forman parte da Ruta das Mámoas do Morrazo (hoxe abandonada e que non se chegou a rematar) que se complementan coas da Chan de Fonteseca, Lagucheiros e Chan de Arquiña. Nesta xeira adicada á Senda das Mámoas de Marín deixo para outras entradas as que se atopan nos concellos de Vilaboa e Moaña, adicando estas vindeiras entradas ás once antas da devandita Senda.

EN SIGRÁS, NUN BENVIDO DÍA CHUVIOSO DO ESTÍO DE 2025.

SAÚDE, SORTE E LIBROS!!!

ENLACES

https://www.concellodemarin.es/

http://www.adelaleiro.com/gestion/catalogo/docs/ruta%20Parque%20Lago%20Casti%C3%B1eiras%20e%20Cotorredondo.pdf

https://www.desnivel.com/images/2018/01/mapa-de-la-ruta-por-el-lago-castineiras-en-la-peninsula-del-morrazo.pdf

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/roteiro-pola-proteccion-dos-montes-e-mamoas-do-morrazo-85052033

https://aventurasengalicia.com/destinos-galicia/peninsula-do-morrazo-marin-bueu-cangas-do-morrazo-y-moana/

https://documentaliaxeaclio.blogspot.com/2011/05/o-releve-da-peninsula-do-morrazo.html

https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/ruta-das-mamoas-de-marin-circular-desde-lago-castineiras-jmc-mamoas-192531087

ANTA-DOLMEN A MINA DAS CAXADAS. San Xoán de Cambeda, Vimianzo.

ANTA-DOLMEN A MINA DAS CAXADAS

"Toda verdad pasa por tres etapas. Primero, es ridiculizada. En segundo lugar, es violentamente rechazada. En tercer lugar, es aceptada como evidente por sí misma."

Arthur Shopenhauer

Debuxo versión de Moncho Boga, 2024.

E seguimos, e sigo..., continúo perseguendo soños, perseguendo sombras doutros tempos, pedras acurrucadas nos confíns dos nosos montes, nos lugares mais insospeitados, como sombras pétreas e impenetrables nos seus segredos milenarios, no seu silencio de sempre. Grandioso silencio, grandiosas sombras, grandiosas historias que esperan a poder ser contadas: ser contadas para poder existir.

Situación Necrópole e Mina das Caxadas.

E así volto novamente a Vimianzo, ás terras soneirenses de castelos, pazos e mámoas. Volto debido a  unha nova xornalística do ano 2016 na que o Concello de Vimianzo anunciaba o descubrimento dun novo dolmen no seu agarimoso territorio. Dicíase nas diversas notas de prensa que, a tamén coñecida como Arca de Ogás, atopábase sen inventariar, preto do camiño entre Caxadas e Sanfíns, dous lugares da parroquia de Cambeda. Semella claro que esta non é a coñecida como Arca de Ogás, senón a que se inventariou co nome da A Mina das Caxadas, a medio quilómetro (mais ou menos) do groso da necrópole megalítica das Caxadas, que se compón agora de cinco mámoas e onde está a Anta de Ogás. A pesares de atoparse moi preto dun camiño veciñal, a súa existencia pasou desapercibida ata aquiles momentos.

Mina das Caxadas no ano 2016. Foto Concello de Vimianzo.

Atópase á esquerda da estrada Nacional a Fisterra, as outras catro mámoas atópanse á dereita. Na contorna do emprazamento desta mámoa debúxase unha paisaxe de monte alto, terras de labradío e algunhas vivendas. Os terreos nos que se asenta están repoboados de peiñeiros e, polo sul, noutras parcelas inmediatas, xurdiu unha nova repoboación de eucaliptos. O que queda da cámara megalítica atópase case completamente cuberto de rastroxos así como de diversa ramaxe ou masa vexetal.

Mámoa da Mina das Caxadas, 2024.

A cámara, construida con grandes pedras de granito, está bastante esnaquizada, bastante descentrada do centro da cámara e cun burato de saqueo que aparece mais ao norte. Este burato acada unhas dimensións que van desde os catro metros de diámetro ata os trinta centímetros de profundidade, a simple vista. Nun lateral da mámoa ábrese unha gavia de dous metros na parte norte e con preto dun metro e medio polo sul.

Fotografía de megaliticiablogspot.com

A estrutura arquitectónica da cámara megalítica foi artellada con grandes esteos de granito e, como dicía antes, atópase moi descentrada con respecto ao diámetro da anta. O que permanece en pé desta estrutura mide de longo, polo interior, os dous metros e setenta centímetros (no eixo norte-sul), malia que está moi alterada e estas medidas seben ser tomadas con precaución. O esteo mais alto acada unha altura, ou sobresae do chan, un metro e dez centímetros. En total pódense identificar entre seis e oito esteos así como outras varias lousas espalladas e apoiadas sobre as outras, feito que me fai pensar en que sexan os restos ou anacos da pedra cobertora.

Fotografía de megaliticiablogspot.com

O chanto da cabeceira mide uns dous metros de longo; un esteo no lado esquerdo (mirando ao sueste) e dous mais no lado dereito están imbricados; aparecen outros tres ou catro esteos mais colocados a continuación, un deles a mais dun metro se miramos cara ao norte.

Fotografía do ano 2024.

A Anta A Mina das Caxadas corre serio perigo de desaparición: a acción antrópica sobre todo pola repoboación de masa arbórea enriba da mámoa e pola acción das máquinas repoboadoras. Si non se toman mediadas me temo, nos tememos que, como noutros moitos casos, este espléndido exemplar da arquitectura megalítica galega sexa pasto da incomprensión, da ignorancia, da desidia e..., en definitiva, da acción devastadora provocada polos seres humáns, por nos.

Mapa da Ruta dos Dólmenes no Concello de Vimianzo.
Fonte: Concello de Vimianzo.

EN SIGRÁS, NO VERÁN DA VERGOÑA INCENDIARIA DE 2025. 

SAÚDE, SORTE E LIBROS!!!

ENLACES NECESARIOS

http://patrimoniogalego.net/index.php/5696/2011/09/arca-de-ogas/

https://vimianzo.gal/turismo/?idioma=gl

https://historiadegalicia.gal/2016/08/galicia-o-pais-das-mamoas-esquencidas/

https://dolmensedemaisfamilia.blogspot.com/2012/06/anta-pedra-cuberta-san-miguel-de-treos.html

https://www.quepasanacosta.gal/articulo/vimianzo/descobren-novo-dolmen-vimianzo-inventariar/20160825062753081761.html

avozdegalicia.es/noticia/carballo/vimianzo/2016/08/25/mamoa-hallada-cambeda-conserva-anta/0003_201608C25C2992.htm

https://vimianzo.gal/media/documentos/0MAPA_VIMIANZO.pdf

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/somosagro/agricultura/2008/05/21/arca-lugar-ogas-languidece/0003_6837001.htm

https://www.economiadigital.es/galicia/politica/descubren-en-vimianzo-un-nuevo-dolmen-sin-inventariar_375570_102.html

https://www.galiciaconfidencial.com/noticia/34297-descobren-vimianzo-novo-dolmen-inventariar

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-das-minas-de-caolin-e-dolmen-de-ogas-1835136

ANTA-DOLMEN PEDRA DEREITA. San Pedro de Martul, Outeiro de Rei.

ANTA-DOLMEN PEDRA DEREITA

RUTA ARQUEOLÓXICA DE O ACEVEDO XIV

"La Tierra se mueve en un círculo alrededor del Sol, causando la evidente reubicación anual del Sol. La Tierra tiene más de un movimiento."

Aristarco de Samos, 310 a.C.

Debuxo de Moncho Boga, 2025.

Debuxo de Moncho Boga, 1993.

"Para chegar. Antes do núcleo da aldea de Martul, deixando unha casa nova á esquerda, hai que circular por unha corredoira ou pista forestal que se introduce polo medio dun monte de espesos piñeiros nórdicos. Debemos camiñar preto de catrocentos metros ata chegar a un muro de pedra onde o camiño describe unha curva. Trinta metros máis atrás hai un carreiro que case non se ve e que se adentra na espesura de fentos, piñeiros, silvas e toxos. A anta está a uns vinte ms e non se pode ver desde o camiño debido á impenetrabilidade da floresta." Esta era a descrición do percorrido para chegar hai moitos anos. Non creo que hoxe se recoñeza nada do  percorrido que describía daquela.

Planta de Pena Dereita a partir de Pérez Losada e Cano Pan. 

A anta que estou a ensinar atópase enclavada nunha mámoa de dimensións convencionais para o megalitismo galego. Conserva sete esteos: dous deles fóra da súa posición orixinal apoiados na aba da medoña. Posiblemente os outros cinco permanezan in situ. A mámoa atópase parcialmente cortada no norte e no sul. Hai indicios de violación antiga e sobre a mámoa sobresaen seis chantos (e fragmentos de chantos) deitados, procedentes da cámara. Cando eu a visitei era imposible albiscar mais que os tres que permanecían fincados á vista.

Sección do esteo mais grande, a partir de Pérez Losada e Cano Pan.

O esteo que podemos ver na fotografía (sinalado coa letra "A") acada considerables dimensións: dous ms e dez cms de altura, un metro e vinte cms de ancho e trinta e sete cms de grosor. O segundo esteo posúe base cadrangular medindo os seus lados vintecinco por trinta e tres cms e, na altura, cincuenta e cinco cms. No estado actual era case imposible a reconstrución tipolóxica da planta, aínda que non se debe desbotar (polas características doutras antas da zona) unha cámara poligonal con corredor, como a que describen e debuxan Pérez Losada e Cano Pan a saber, cámara das do tipo poligonal con probable corredor orientado ao sul-suleste. Algúns dos esteos semellan estar movidos cara a fóra.

Vista da mámoa. Foto:https://rutasdesendeirismo.blogspot.com/2022/11/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-outeiro-de.html.

Pola aba da mámoa podemos ver ciscallados diversos croios de seixo de tipo medio en canto ao tamaño e, como dicía, ese gran esteo da cabeceira amosa dimensións considerables: diríamos que colosais, sen esaxerar porque esaxerando...

Foto:https://rutasdesendeirismo.blogspot.com/2022/11/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-outeiro-de.html.

Todo esto era o que escribía eu neste mesmo blogue xa hai uns anos. Agora as cousas foron cambiando: as autoridades fóronse decatando da potencialidade turística que ofrecen os recursos arqueolóxicos, sempre e cando estéan ben coidados, limpos e sinalizados. Sen embargo, cando eu fun por primeira vez a buscar esta anta nos primeiros anos noventa, aínda non sei como cheguei a ela: o que hoxe é un eucaliptal, era entón un espeso bosque de piñeiros nórdicos, piñeiros espesos, piñeiros que xa logo non deixaban pasar a luz do sol.

 

Fotografía patrimoniogalego.

Daquila a anta estaba completamente colmatada por capas e capas de materia vexetal que non che deixaban ver mais que os tres esteos que eu amosaba naquilas fotografías analóxicas xa ancestrais. Hoxe en día semella que hai vaivéns: unhas veces, segundo as fotografías que me van chegando, está perfectamente desbrozada e outras, sobre todo cando fan tala de árbores, aparece completamente cuberta de rastroxos, pólas...

Foto megaliticiablogspot.com

En calquera caso actualmente é o elemento megalítico mais destacado da Ruta Arqueolóxica de O Acevedo e, malia que poidera formar parte da necrópole do mesmo nome, pola súa monumentalidade e grandeza, adoitase sinalar á parte, como un elemento illado.

Fotografía de Moncho Boga, 1993.

Para rematar, unha consideración. No Concello lucense de Outeiro de Rei estánse a conservar e están catalogadas ao redor de cento oitenta mámoas, sendo o seu estado de conservación bastante deficiente, en xeral  tirando a malo. É de agradecer que nos últimos anos se levaran a cabo labouras de limpeza de moitos dólmenes, sobre todo ao deseñar a Rota Arqeuolóxica de O Acevedo.

Fotografía Moncho Boga 1993.

Fotografía Moncho Boga 1993.

Indicar ademais que esta é a primeira anta que atopamos na Rota Arqueolóxica, moi preto de Martul. Deixeina para o final por cuestións absolutamente anárquicas.


En Sigrás, un día calquera de 2025.

Saúde, sorte e libros!!!

ENLACES SUXESTIVOS

https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/rutas/ruta-arqueoloxica-de-o-acevedo/

https://historiadegalicia.gal/2018/10/en-total-abandono-e-desproteccion-o-dolmen-de-pedra-dereita-un-dos-mais-espectaculares-de-lugo/

https://patrimoniogalego.net/index.php/15773/2012/04/anta-da-pena-dereita/

https://gl.wikiloc.com/rutas-sendeirismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883/photo-45584001

https://www.wikiloc.com/hiking-trails/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883/photo-45584001

https://rutasdesendeirismo.blogspot.com/2022/11/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-outeiro-de.html

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883

ANTA-DOLMEN MÁMOA DAS TECEDEIRAS. San Pedro de Castro de Cabras, Lalín.

ANTA-DOLMEN MÁMOA DAS TECEDEIRAS

"Todos los seres derivan de otros seres mas antiguos por transformaciones sucesivas."

Anaximandro

Debuxo de Moncho Boga, 2025.

Coma sempre nos últimos anos, o meu destino megaliteiro está absolutamente vencellado a viaxar polos misteriosos sendeiros das redes sociais e dos buscadores. A ilusión da viaxe permanece intacta, a ilusión da búsqueda tamén, pero as posibilidades de viaxar na realidade xa non son as mesmas, excepto en ocasións puntuais.

Para chegar, segundo megaliticiablogspot.com

Sendo así as cousas (lamentablemente), nunha destas incursións viaxeiras virtuais, atopei, nunha nova do ano 2016, un artigo na páxina web Historia de Galicia, no que se relataba polo miudo o achado dunha nova anta en Lalín. Realmente non foi un descubrimento, posto que a mámoa estaba catalogada: o importante é o que quedou á vista e pasou a ser coñecido pola comunidade.

Fotografía de megaliticiablogspot.com

O acontecemento prodúxose cando, despois do desbroce dun terreo, quedaron á vista no interior da mámoa os restos da súa cámara megalítica. O mais característico e, se cadra, único ou fóra da norma habitual, é que o funil de violación ou saqueo non estaba na croa da mámoa, senón nun dos laterais, na aba da mámoa.

Fotografía da Mámoa das Tecedeiras por González Alén.

Por iso, a pesares do saqueo (ou lamentablemente grazas ao saqueo) agora é posible albiscar boa parte da cámara megalítica a saber, a anta probablemente completa que semella estar conformada estruturalmente por seis esteos, así como a existencia e/ou conservación da pedra cobertora ou tampa.

Fotografía de megaliticiablogspot.com

A mámoa foi dada a coñecer e posta no candeleiro informativo por Daniel González Alén quen conta que este redescubrimento foi posible grazas á limpeza ou desbroce da mámoa de xeito que se puido contemplar detalladadmente toda a estrutura tumular. Semella que o  saqueo prodúxose en tempos recentes (hai ao redor de 20 anos), mediante a apertura dunha gabia para acceder ao seu interior e buscar os inexistentes tesouros e míticos tesouros dos mouros. 

Fotografía de megaliticiablogspot.com

A mámoa das Tecedeiras acada uns vinte metros de diámetro e sobresae ao redor de dous metros e medio de altura. Como dicía antes, no interior acubilla unha anta que conserva prácticamente toda a súa estrutura arquitectónica, e que se conforma a traves de seis chantos e a súa correspondente tampa.

Probablemente, segundo conta González Alén, a mámoa formase parte dunha necrópole megalítica que se compoñía por dúas mámoas mais: unha desfeita ao construir unha estrada na que se atopou o vaso campaniforme das Tecedeiras (conservado no Museo de Pontevedra), e a outra, moi esnaquizada, preto dun circuito de motocrós que actualmente atópase abandonado.

Fotografía de Daniel González Alén.

González Alén, por último, matizaba e lanzaba aos catro ventos a necesidade imperiosa de proceder a unha correcta sinalización desta mámoa así como a unha completa e eficaz protección. Un grito diante da necesidade de protexer o noso importante e impresionante patrimonio cultural.

EN SIGRÁS, NOS DEBASTADORES E INCENDIARIOS DÍAS DO VERÁN DE 2025.

SAÚDE, SORTE E LIBROS!!!

ENLACES FUNDAMENTAIS

https://megaliticia.blogspot.com/2017/05/dolmenes-pontevedra.html

https://onosopatrimonio.blogspot.com/2011/07/mamoas-de-galizagalicia-provincia-de_9.html

https://historiadegalicia.gal/2016/11/como-e-unha-mamoa-por-dentro/

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/a-estrada/2023/08/27/diez-bienes-zona-corren-grave-riesgo-desaparicion/0003_202308D27C19914.htm

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/deza/2016/11/13/gonzalez-alen-pide-senalizacion-proteccion-mamoa-as-tecedeiras/0003_201611D13C4991.htm

ANTA-DOLMEN TÚMULO 1 DA NECRÓPOLE DE JOLFA. San Cibrao de Aspai, Outeiro de Rei.

ANTA-DOLMEN TÚMULO 1 DA NECRÓPOLE DE JOLFA.

RUTA ARQUEOLÓXICA DE O ACEVEDO XIII

“¿Y dónde dejas el arte? —preguntó ella.

 —Es una enfermedad. 

—¿El amor? 

—Una ilusión. 

—¿La religión?

 —El sucedáneo elegante de la fe.

 —Eres un escéptico.

 —¡Jamás! El escepticismo es el comienzo de la fe.

 —¿Qué eres entonces?

 —Definir es limitar.”

Oscar Wilde, "El retrato de Dorian Gray"

Debuxo de Moncho Boga, 2025.

E prosigo no meu anárquico percorrido pola impresionante Ruta Arqueolóxica de O Acevedo. Esta vez aproxímome a outra mámoa que posiblemente forme parte dunha boa xeira de túmulos ocultos pola maleza, polo monte baixo. 

Atópase esta mámoa con restos de cámara, nunha privilexiada situación, nunha penechaira, emprazada entre Pena Serrada e as penechairas superiores do Couto de Province. A denominación antiga é Jolfa e, posteriormente, pasou a alcumarse Golfa, segundo se explica nos paneis informativos.

Fotografía megaliticiablogspot.com

Estase a conservar, xa que logo, unha mámoa que mide, no eixo N-S, ao redor dos catorce metros e medio e, no eixo L-O, uns dez metros e medio. No que respecta á altura, non sobresae mais dos sesenta centímetros.

Fotografía megaliticiablogspot.com

Esta mámoa, prospectada por Núñez Jato,  describe planta circular, esférica, con moi pouca altura, achanzada e que se extende cara a un camiño pecuario. Pois ben, na parte superior aínda se poden contemplar e admirar os poucos restos da cámara que consisten en tres chantos que formaban parte da súa estrutura arquitectónica. Non parece haber indicios da coiraza pétrea.

En Sigrás, de cheo no espantoso e infernal verán de 2025.

Saúde, sorte e libros!!!

ENLACES 

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883/photo-45584498

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883#lb-embed

http://outeiroderei.elcaminoentumano.com/es/ruta-arqueologica-de-o-acevedo/

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883/photo-45584497

NECRÓPOLE DE ROZA DAS PRESAS. Entre Aspai e Martul, Outeiro de Rei.

NECRÓPOLE DE ROZA DAS PRESAS

RUTA ARQUEOLÓXICA DE O ACEVEDO XII

"A quienes me preguntan la razón de mis viajes les contesto que sé bien de qué huyo pero ignoro lo que busco."

Michel de Montaigne

Debuxo versión de Moncho Boga, 2025.

E sigo terco viaxando sen viaxar, escudriñando os iracundos universos internetianos que ameazan con invadirnos, ameazas mais perigosas que as dos marcianos, selenitas, venusianos...

mapcarta.com

E agora vou á necrópele de Roza das Presas formada por catro mámoas en bastante mal estado de conservación. Dicir que esta necrópole foi prospectada polos arqueólogos Meijide Cameselle e Senén Fernández no ano 2015. Na mámoa sinalada co número 1 describen  a planta típica hemiésferica recuberta cunha boa morea de pedras de tamaño medio, que posiblemente formasen parte da coiraza pétrea. Non apreciaron signos ou pegada algunha do burato de saqueo nin tampouco restos da cámara megalítica. A mámoa medía no eixo N-S ao redor de once metros e, no eixo L-O, uns once metros; para a altura decidirón que no sobrepasaba un metro.

Foto es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo

Na mámoa número 2 observaron que a estaba a rodear un  ameazante e poderoso exército de pinos e incluso na aba da mámoa chantaron varios destes especímens arbóreos. Tamén poideron albiscar, a pesares da espesa vexetación, restos da coiraza e un pequeno gran burato de saqueo. A mámoa, bastante achanzada, medía dezanove metros no eixo N-S; dezaoito no do L-O e unha altura dun metro e medio, aproximadamente.

Planta da mámoa número 3 a partir de Núñez Jato.

Núñez Jato, no ano 1990 describía a mámoa número tres como composta por unha cámara megalítica que conservaba tres esteos dos que realizou o croquis da planta. Atópase, hoxe en día, moi alterada tanto a mámoa como a cámara, pola repoboación salvaxe de eucaliptos e tamén afectada pola tala furibunda dos pinos. Por iso actualmente só se poden entreollar algunhas penas soltas e o que pode ser un esteo da cámara megalítica.  A mámoa, de planta hemiesférica, acada unhas medidas no eixo N-S de once metros, no eixo L-O de dez metros e a altura anda polo metro.

Foto es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo

Da mámoa número 4, tamén, como é normal, hemiesférica, apenas visible sobre o terreno, inmersa nunha contundente repoboación de eucaliptos, só dicir que foi rebaixada consecuentemente boa parte da súa masa tumular. Sen embargo semella que por entre esa desfeita terrible, aínda asoman dous tercos chantos da estrutura arquitectónica que sobresaen corenta e seis e trinta e cinco centímetros respectivamente.

O pouco que queda da mámoa cífrase nuns vinte metros no eixo N-S e uns trece no eixo L-O. Prácticamente non sobresae en altura.

Planta da mámoa número 4 a partir de Núñez Jato.

Cando estou a publicar esta entrada, Galicia está ardendo, Ourense está ardendo... Non teño palabras para expresar a miña indignación, pena, rabia, desolación, enfado. Cando falla a prevención, falla o goberno galego. Estase a perder a paisaxe tradicional, a paisaxe da arqueoloxía, a paisaxe que contribuiron a crear a a manter os nosos devanceiros. E o peor e oir a caterva de estupideces que lles oio dicir aos políticos galegos que nos gobernan. Malditos.

EN SIGRÁS, NOS TERRIBLES DÍAS DO ESTÍO DE 2025.

SAÚDE, SORTE E LIBROS!!!

ENLACES

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883#lb-embed

http://outeiroderei.elcaminoentumano.com/es/ruta-arqueologica-de-o-acevedo/

https://www.youtube.com/watch?v=7Wy_MS8kbbQ

https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/rutas/ruta-arqueoloxica-de-o-acevedo/#:~:text=Ao%20longo%20do%20percorrido%20non%20s%C3%B3%20imos%20poder,a%20consideraci%C3%B3n%20de%20Bens%20de%20Interese%20Cultural%20%28BIC%29.

ANTA-DOLMEN DA NECRÓPOLE DE PASCUAIS. San Xoán de Parada, Outeiro de Rei.

ANTA-DOLMEN DA NECRÓPOLE DE PASCUAIS

RUTA ARQUEOLÓXICA DE O ACEVEDO XI

"Odio a los impostores, pícaros, embusteros y soberbios y a toda la raza de los malvados, que son innumerables, como sabes... Pero conozco también a la perfección el arte contrario a éste, o sea, el que tiene por móvil el amor: amo la belleza, la verdad, la sencillez y cuanto merece ser amado. Sin embargo, hacia muy pocos debo poner en práctica tal arte, mientras que debo ejercer para con muchos el opuesto. Corro así el riesgo de ir olvidando uno por falta de ejercicio y de ir conociendo demasiado bien el otro."

Luciano de Samósata; "El pescador."

Debuxo de Moncho Boga, 2025.

Sigo, sudoroso e impaciente, realizando, polos incertos carreiros virtuais, a Ruta Arqueolóxica de O Acevedo, no Concello de Outeiro de Rei por onde, na súa caracterización fronteiriza coa Terra Cha, por onde serpentean os grandes ríos da nosa imaxinación, da nosa realidade menos virtual. Sigo por estas primorosas terras, saltando montes anárquicamente: na virtualidade da miña narración non necesito seguir os indicadores, vou por aquí e por aló...

Fotografía de es.wikiloc.com/rutas-senderismo

Desde algún indeterminado sitio da ruta, imos seguir baixando e, á esquerda, atoparemos un desvío para contemplar o túmulo de Jolfa 1 e os petróglifos de Pena Serrada que, xa vimos noutra entrada, atópanse nun enorme afloramento rochoso. Voltaremos ao camiño principal da ruta e, preto dunha sinal, veremos outro indicador desde onde sae un pequeno desvío entre árbores que leva á enorme mámoa de Pena Serrada: un pouquiño mais abaixo, atópase a necrópole de Pascuais. Con esta somera descrición son absolutamente conscente da imposibilidade de chegar a esta necrópole e, polo tanto, misión cumplida. Hai que seguir as indicacións da ruta e senon aplicar o XPS.

Planta a partir de Núñez Jato, 1989.

Trátase dunha necrópole composta por catro mámoas e prospectada por Núñez Jato no ano 1989. Está emprazada nunha chaira e a contorna tradicionalmente adicouse á actividade agraria e forestal. Nos últimos anos primou a repoboación forestal de piñeiros que rodean todo o perímetro da mámoa. Enriba do sector norte do túmulo número 1 (que é o que nos ocupa) aparece chantado un anemómetro que xa estaba aí no ano 2008. Unha pista forestal corta o sector occidental que aparece xa a primeiros da década de 2000. 

Fotografía de es.wikiloc.com/rutas-senderismo

A mámoa debuxa forma semiesférica moi alterada pola devandita repoboación forestal, pola apertura de pistas e pola colocación do anemómetro devandito. A tal hora amosa uns pouquiños indicios da presenza da cámara: na memoria de prospección de Núñez Jato debuxábase unha cámara composta por cinco esteos, como se pode ver na planta realizada por este investigador no ano 1989.

Fotografía de es.wikiloc.com/rutas-senderismo

Hoxe en día albíscanse varias pedras de granito e cuarzo que poideran corresponder a algún elemento da coiraza pétrea ou a estruturas complementarias da cámara megalítica. 

A mámoa acada unhas dimensións que van desde os catorce metros no diámetro N-S, ata os once metros no diámetro L-O. A altura non sobrepasa o metro e trinta centímetros.

mapcarta.com

En Sigrás, nos días centrais do estío de 2025.

Saúde, sorte e libros!!!

ENLACES NECESARIOS

https://es.wikiloc.com/rutas-senderismo/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883#lb-embed

https://pt.wikiloc.com/trilhas-trekking/ruta-arqueoloxica-do-acevedo-69241883

https://pasomiudo-rutadoacevedo.blogspot.com/

https://outeiroderei.gal/turismo/natureza/rutas/ruta-arqueoloxica-de-o-acevedo/