Necrópole das Medorras de Monteirón. Gándaras de Narla, Friol

MEDORRAS DO MONTEIRÓN. Gándaras de Narla, Friol.

Esta necrópole está composta por 17 mámoas e hai uns anos fíxose unha ruta arqueolóxica perfectamente sinalada, para o que, ademáis, limpáronse e sinaláronse a meirande parte delas.

Fotografía de Ramón Boga Moscoso

Nesta pequena información imos incluir só dúas das mámoas desta necrópole pola súas extraordinarias dimensións, talvez as máis grandes de Galicia. Engadimos unha terceira por que conserva uns poucos restos pétreos.

MÁMOA  GA27020123

Atópase nas Gándaras de Narla, na parroquia de San Pedro de Narla.

Ubícase nunha zona chaira e baixa próxima ao curso do río Narla, no comezo dunha dorsal que ascente cara á zona máis alta. 

Fotografía de Ramón Boga Moscoso

Trátase dunha mámoa de enormes dimensións na que non se aprecian elementos de cámara nin de coiraza. A mámoa amosa un bo estado de conservación en xeral. Hai uns anos que se lle fixo unha roza talvez vencellada ao roteiro arqueolóxico. Pola zona norte transcorre unha pista con dirección L-O que seguramente altera parte da mámoa. Na cima presenta dous funís de violación claramente diferenciados.

As dimensións son as seguintes: 55 ms de diámetro e unha altura duns catro ms. O cono de violación ten unha profundidade dun metro e douscentos cms aproximadamente.

MÁMOA GA2702128

Estamos diante doutra enorme mámoa cun diámetro N-S de 79 por 74 ms no eixe L-O. Tamén conserva unha boa altura, aínda que pola proporción parece bastante rebaixada. Non se aprecian restos nin de cámara nin da coiraza.

Fotografía de Ramón Boga Moscoso

A mámoa semella pouco alterada a pesar das intensas labouras agrícolas: hoxe atópase no medio dunha gran leira adicada a pradeira. Seguramente viuse moi reducida en diámetro e en altura por estas causas. O funil de violación atópase moi colmatado, de xeito que presenta unha apariencia chaira.

MÁMOA GA27020134

Atópase no lugar de Monte Queimado/Vilapedre, na parroquia de San Pedro de Narla.

Aínda que a mámoa é de pequenas dimensións en comparación coa maioría das desta necrópole, o interesante é que apareceron dúas  pezas que poden ser os restos da estrutura arquitectónica da cámara: un destes esteos amosa tres cazoletas e o outro un rebaixe continuado.

Fotografía de Ramón Boga Moscoso

Fotografía de Ramón Boga Moscoso

UNHA LENDA SOBRE UNHA MEDORNA DE MONTEIRÓN.

Un veciño que vivía nos aledaños dunha das mámoas da necrópole de Monteirón, decatouse que unha das súas cochas sempre desaparecía durante o día e retornaba á corte coas últimas horas de luz. O bo home, intrigado, decidiu seguir ao animal para clarexar o misterio das desaparicións. Foi así que un día armouse de paciencia e cando a cocha saiu da corte o home procedeu a seguila: a súa paciencia tivo éxito posto que a cocha, ignorante de que a seguían, dirixiuse cara á medorna e introduciuse polo furado que tiña no máis alto cara ao interior. No último instante o perseguedor conseguiu agarrar ao animal polo rabo e tirou con todas as súas forzas para que o bicho non se perdese no interior da medorna. Estaba nesas cando oiu unha voz que saía do fondo da mámoa: a voz dicía que si deixaba quedar a cocha, sería moi ben recompensado. A enorme recompensa consistía, segundo a voz, en levar un saco cheo de carbóns para a súa casa. O noso paisano aceptou o trato e cargou co saco ao lombo. Sen embargo, o camiño que levaba á súa casa era costaneiro e o saco pesaba cada vez máis, de xeito que o noso protagonista, enfadado, decidiu tirar o saco e, como xa se estaba a facer de noite, seguiu ata a casa coa idea de voltar ao día seguinte a pola cocha, arrepentido de aceptar o trato. Ao deitarse na cama comprobou que un dos carbóns  coláraselle polo lombo abaixo: a súa sorpresa foi grande cando comprobou que o carbón transformárase en ouro. Voltou rápidamente ao lugar onde tirara o saco cheo de carbón, pero lamentablemente desaparecera. Da cocha, xa nin falamos.