Dolmenes, Menhires, Pedrafitas, Antas: ANTA-DOLMEN O ALTAR DO SOL. Parada de Alperiz, Lalín.

UNHA EXCURSIÓN EN CATRO ACTOS

ACTO III

"Me pregunté de dónde se sacaría aquellas historias. Yo sabía perfectamente que se tomaba el cóctel con el árbol para eliminarlo del paisaje y evitar que mamá se volviera aún más loca, ni más ni menos. Pero al imaginármelo en un barco lleno de piratas surcando el mar Caribe, o el del Norte, para descubrir islas secretas, decidí creer su historia. Porque, como siempre, sabía contar hermosas mentiras por amor."

OLIVIER BOURDEAUT: "Esperando a míster Bojangles". Narrativa Salamandra. Barcelona, 2017.

Debuxo do Altar do Sol.
Versión de Ramón Boga Moscoso 2024

E proseguimos a escudriñar a necrópole de Parada de Alperiz: en moi pouca distancia agrúpanse tres elementos megalíticos que conforman (xunto aos xa desaparecidos) un auténtico outeiro sagrado, pagano, de importancia arqueolóxica única. A chaira onde se asenta a necrópole, o altiplano, desde onde se divisan amplas e singulares perspectivas paisaxísticas, foi sen dúbida unha paraxe sagrada, simbólica, como se pode deducir pola salvaxe cristianización, pola potente etnografía, pola indubidable simboloxía das gravuras conservadas e polo indiscutible lugar de aposento. Un extraordinario, impresionante e máxico enclave de características arqueolóxico-simbólicas sorprendentes.

O Altar do Sol na única imaxe que posuía no ano 2012.
Concello de Lalín

Comentaba Manuel Lestón (o arqueólogo que levou a cabo as intervencións) que este enclave foi importante desde a antigüidade, polo emprazamento, polos relatos lexendarios, polo inmensidade das estruturas..., aparecendo a denominación de Altar do Sol por primeira vez nun texto de Bouza Brey do ano 1953, onde recollía as indicacións dos veciños.

O motivo destas peculiaridades que a singularizan son as concavidades circulares naturais que hai na pedra cabeceira da anta, un esteo que foi empregado adrede polos construtores e que fixo pensar en cultos helioteistas: tanto a pedra cabeceira do Altar do Sol como a da Mámoa do Cruce están orientadas ao nacente. Coa súa monumentalidade debeu ser durante moito tempo o centro de todas as miradas, o lugar central visible desde lonxe, e sempre este tipo de monumentos arrastran numerosas lendas de tesouros ocultos, polo que é moi fácil que os buscadores de tesouros acudisen a cotío... En plan ensoñación podería imaxinar poderosos ritos sagrados celebrados nos solsticios, onde a xentiña do Neolítico adoraría, mediante sofisticados rituais iniciáticos, a chegada dun novo ciclo no eterno retorno das estacións.

Foto procedente de:

https://twitter.com/Turgalicia/status/1310655718857543681

Este segundo elemento que estamos a admirar, escrutar e nomear, é a anta sinalada co número 6 da necrópole: o Altar do Sol que a min sempre me recordou aquel primeiro tebeo de Tintín que leín aos 12 anos a saber, "O Templo do Sol", cousa non moi orixinal, me temo.

Escavación do ano 2015.
Fotografía estraida do blogue Megaliticia.

A primeira entrada que publiquei neste blogue data do 8 de xullo de 2012, e daquela non atopei o Altar do Sol, pero baixei unha fotografía escaneada dunha publicación do Concello de Lalín. Non o atopei a pesares de que estaba a menos de 40 metros da Mámoa da Cruz. A paisaxe era outra e as inclemencias metereolóxicas impedíranme poder descubrilo.

Escavación do ano 2021.
Fotografía estraida do blogue Megaliticia.

Describía entón -a partires das informacións de Filgueira Valverde e García Alén- unha agrupación de pedras con forma de recinto circular pechado, presidido por unha gran pedra con dúas oquedades en forma de círculo que a veciñanza coñecía como Altar do Sol. Desde aquela, dicía, moitas cousas cambiaron.